آموزش مرمت بناهای تاريخی با رويکرد علوم ميان رشته ای
حفاظت و مرمت علمي تجربي و در عمل اقدامي پيشگيرانه و درماني در حيطة موضوعات ميراث فرهنگي است. در سطحي حرفهاي، ميتوان آن را آميزهاي از دانش تئوري و مهارتهاي عملي دانست. با وجود اينکه اساسِ حفاظت و مرمت، در طول زمان، از مهارت بالاي صنعتگران و هنرمندان ناشي شده است، طي قرن بيستم حفاظت و مرمت معماري، در تعامل با بسياري از علوم انساني و طبيعي، شيمي، و فيزيک کاربردي، همچنين عناصر تحليلي، سازماني، و فلسفي، به صورت يک رشتة تحصيلي توسعهيافته درآمد.
مطالعات اخير دربارة حفاظت و مرمت، اين رشته با رويکردهاي ميانرشتهاي مشخص ميشود. گرچه ساختار رشتهاي دانشگاهي آن دستنخورده باقي مانده است، اما موضوعات و مسائل مشترک بين رشتهها و مطالعات حوزة حفاظت معماري و بناهاي تاريخي همپوشانيها با رويکرد بينرشتهاي را ميان اين رشتهها افزايش داده است. امروزه تحقيقات چندرشتهاي و ميانرشتهاي در حال توسعه هستند. در مقالة حاضر حدود، اشتراکات، و همکاريهاي بين تخصص حفاظت و مرمت بناهاي تاريخي و ساير حوزهها، نظير معماري، باستانشناسي، مهندسي عمران ، و علوم اجتماعي بيان شده است.
گرچه پژوهشهايي در حوزة آموزشهاي چندتخصصي در ايران در خصوص رشتههاي کشاورزي، صنعت، و آموزشهاي فني و حرفهاي صورت گرفته، اما عليرغم تعريف و پايهريزي رشتة کارشناسي مرمت بنا با نگاه ميانرشتهاي، در اجرا نگاهي تکرشتهاي بر آن حاکم است و جدا کردن صرف اين رشته از رشتههايي همسنخ، نظير معماري، مشکلاتي را براي آموزش مفيد اين رشته ايجاد کرده است. روش گردآوري دادهها در اين پژوهش از نوع توصيفيـ تحليلي است. در اين مطالعه از استدلال منطقي به همراه مروري بر تاريخ آموزش حفاظت و مرمت بناهاي تاريخي، از ابتداي شکلگيري مرمت علمي تا راهاندازي مراکز آموزش علمي اين رشته، بهره گرفته خواهد شد
هدف اصلي در اين نوشتار عرضة توصيفي صحيح از چندتخصصي بودن رشتة مرمت بناهاي تاريخي است، آنچه که با بينرشتهاي و زيررشتهاي اشتباه گرفته ميشود. به اين منظور تلاش شده است برنامة درسي کارشناسي مرمت بناهاي تاريخي در ايران تحليل محتوا و موقعيت ارتباطي آن با رشتههاي نسبتاً همجنسش توضيح داده شود. در پايان، اين نتيجه حاصل شد که مرمتگر دانشآموختهاي فراتر از يک معمار يا مهندس سازه يا متخصص شيمي يا جامعهشناس است و بايد علم مرمت را با چنين نگاهي آموزش داد و براي آن برنامهريزي کرد.
(264.4 کیلوبایت) دانلود مقالهمشخصات مقاله
آراسته، حميدرضا. «ميانرشتهايها در آموزش عالي»، در فصنامة مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني، ش 2 (يهار 1388), ص 25-40.
برزگر، ابراهيم. «تاريخچه، چيستي و فلسفه پيدايي علوم ميانرشتهاي»، در فصنامة مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني, ش 1 (زمستان 1387)، ص 37-56.
تقيپور ظهير، علي. «ديسيپلينها و محتواي برنامة درسي»، در فصلنامة تعليم و تربيت، ش 13 و 14 (بهار و تابستان 1367)، ص 62-70.
خورسندي طاسکوه، علي. «ميانرشتگي و مسائل آن در آموزش عالي»، در فصنامة مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني، ش 2 (بهار 1388)، ص 85-102.
رهادوست، بهار. «رويکرد بينرشتهاي و مطالعات ادبي»، در مجلة زيباشناخت, ش 9 (1382), ص 195-202.
طلوع آشتياني، شاهين و مجيد ضيائي. «آسيبشناسي و ارائه الگوي آموزش درس طرح مرمت و احياي بناهاي تاريخيـ فرهنگي در دورة کارشناسي»، در فصلنامة آموزش مهندسي ايران، ش 44 (زمستان 1388)، ص 131-151.
عطاري، مهشيد. «جايگاه علم و فناوريهاي نوين (بهويژه فناوري نانو) در نگهداري و حفاظت از ميراث فرهنگي با رويکرد نظامهاي بينرشتهاي»، در نشرية مرمت و پژوهش, ش 4 (بهار و تابستان 1387)، ص 7-22.
پورعزت، علياصغر و آرين قليپور. «توسعة رويکرد مسئلهمحوري در مطالعات ميانرشتهاي»، در فصلنامة مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني، ش 3 (تابستان 1388)، ص 127-140.
کريمي خوزاني، علي. «مروري بر مفهوم، روش اجرايي و الزامات سازماني رويکرد مسئلهمحوري»، در فصلنامة توسعة سازماني پليس، ش 39 (بهمن و اسفند 1390)، ص 107-128.
کشاورز، محسن. «پيشينة آموزش مرمت در ايران»، در گلستان هنر, ش 12 (ويژهنامة تابستان 1387)، ص 133-138.
ــــــــ . ارائة الگوي برنامه درسي رشته کارشناسي مرمت بناهاي تاريخي، جهت ارتقاي توانمنديهاي دانشجويان، مطابق با نيازهاي حوزه عمل در مرمت بناهاي تاريخي ايران، رسالة دکتري رشتة مرمت و احياي بناهاي تاريخي، استادان راهنما: عبدالله جبلعاملي و فاطمه مهديزاده، دانشگاه هنر اصفهان، 26 تير 1396.
مستقيمي، مهديه السادات. «بررسي تطبيقي نظرية ابن سينا در باب طبقهبندي علوم»، در فصلنامة پژوهشهاي فلسفيـ کلامي، ش 37 (پاييز 1387)، ص 175-198.
سليمي، جمال و حسن ملکي و محمود مهرمحمدي. «ارائة الگوي مطلوب طراحي برنامة درسي بينرشتهاي کارشناسي علوم اجتماعي»، در پژوهشهاي برنامة درسي, ش 2 (پاييز و زمستان 1390), ص 105-130.
ملکي، حسن و جمال سليمي. «از نظام ديسيپليني تا رويکرد بينرشتهاي در برنامة درسي آموزش عالي»، در فصلنامة مطالعات برنامه درسي آموزش عالي, ش 1 (بهار و تابستان 1389), ص 65-95.
مهرمحمدي، محمود. «ملاحظات اساسي در باب سياستگذاري توسعة علوم ميانرشتهاي در آموزش عالي»، در فصلنامة مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني, ش 3 (تابستان 1388), ص 1-18.
نصر، احمدرضا و هدايتالله اعتماديزاده. «نگاهي کلي به برنامة درسي ميانرشتهاي»، در فصلنامه مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني, ش 3 (تابستان 1388), ص 19-65.
يوکيلتو، يوکا. تاريخ حفاظت معماري، ترجمه محمدحسن طالبيان و خشايار بهاري. تهران: نشر روزنه، 1387.
Augsburg, Tanya. Becoming Interdisciplinary: An Introduction to Interdisciplinary Studies, 2nd Edition, Kendall/ Hunt publishing, Dubuque, IA, 2006.
Feilden, Bernard M. Conservation of Historic Buildings, Elsevier, 2003.
Hutchings, Jeremy. “Developing an Accountable System of Conservation-Restoration Education at Oslo University through the Use of Learning Outcomes”, in Journal of Conservation-Restoration Education, 2 (2009), pp. 4-15.
ICOMOS. GUIDELINES FOR EDUCATION AND TRAINING IN THE CONSERVATION OF MONUMENTS, Colombo, Sri Lanka: ENSEMBLES AND SITES, 1993.
Jokilehto, J. “An International Perspective to Conservation Education”, in Built Environment, 33(3) (2007), pp. 275-286.
Kealy, Loughlin. “Teaching/ Thinking/ Learning/ Doing Conservation and Creativity in Architectural Education”, in Workshop on Conservation: Teaching Conservation/ Restoration of the Architectural Heritage: Goals,Contents and Methods, Genoa, 18-20 October 2007. pp. 41-48.
Napoleone, Lucina. “Teaching History and Theory of Conservation/ Restoration”, in Paper presented at the Teaching Conservation/ Restoration of the Architectural Heritage Goals, Contents and Methods, 2008.
Orbasli, Aylin. “Training Conservation Professional in the Middle East”, in Built Environment, 33(3) (2007), pp. 307-322.
Palmer, C.L. Work at The Boundaries of Science, Information and Interdisciplinary Research Process, Kluwer Academic Publication, 2001.
Wouters, Jan. “Protecting Cultural Heritage: Reflections on the Position of Science in Multidisciplinary Approaches”, in Chemistry International, 30(1) (2008).
http://www.getty.edu/conservation/publications_resources/newsletters/20_3/gcinews8.html Augsburg, Tanya. Becoming Interdisciplinary: An Introduction to Interdisciplinary Studies, 2nd Edition, Kendall/ Hunt publishing, Dubuque, IA, 2006.
Feilden, Bernard M. Conservation of Historic Buildings, Elsevier, 2003.
Hutchings, Jeremy. “Developing an Accountable System of Conservation-Restoration Education at Oslo University through the Use of Learning Outcomes”, in Journal of Conservation-Restoration Education, 2 (2009), pp. 4-15.
ICOMOS. GUIDELINES FOR EDUCATION AND TRAINING IN THE CONSERVATION OF MONUMENTS, Colombo, Sri Lanka: ENSEMBLES AND SITES, 1993.
Jokilehto, J. “An International Perspective to Conservation Education”, in Built Environment, 33(3) (2007), pp. 275-286.
Kealy, Loughlin. “Teaching/ Thinking/ Learning/ Doing Conservation and Creativity in Architectural Education”, in Workshop on Conservation: Teaching Conservation/ Restoration of the Architectural Heritage: Goals,Contents and Methods, Genoa, 18-20 October 2007. pp. 41-48.
Napoleone, Lucina. “Teaching History and Theory of Conservation/ Restoration”, in Paper presented at the Teaching Conservation/ Restoration of the Architectural Heritage Goals, Contents and Methods, 2008.
Orbasli, Aylin. “Training Conservation Professional in the Middle East”, in Built Environment, 33(3) (2007), pp. 307-322.
Palmer, C.L. Work at The Boundaries of Science, Information and Interdisciplinary Research Process, Kluwer Academic Publication, 2001.
Wouters, Jan. “Protecting Cultural Heritage: Reflections on the Position of Science in Multidisciplinary Approaches”, in Chemistry International, 30(1) (2008).
http://www.getty.edu/conservation/publications_resources/newsletters/20_3/gcinews8.html
مسابقات
جوایز
نشریات