موزه هنرهای معاصر تهران

این موزه در زمینی به وسعت ۲۰۰۰ مترمربع و پیرامون آن فضایی سبز و زیبا موسوم به پارک مجسمه با تندیس‌هایی ارزشمند از هنرمندان پر آوازه معاصر ایران و جهان قرار گرفته‌است‌.
ساختمان موزه ،که یکی از نمونه‌های با ارزش و کم همتای معماری نوین ایران است‌، با الهام از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی آن بنا شده است.
طراحی و معماری این بنا به دست کامران دیبا انجام گرفته است‌. هشتی‌، چهارسو، معبر و گذرگاه از جمله عناصر چشم‌نوازی هستند که بازدیدکنندگان هنر دوست را به تأمل در هنر و فرهنگ ایران زمین وا می‌دارند. موزه هنرهای معاصر مرکز فعالیت‌ها و رویدادهای مهم هنری ایران در زمینه هنرهای تجسمی به شمار می آید..
گالری موزه مکان برگزاری نمایشگاه‌های مختلف هنری است‌. به هنگام برپایی هر نمایشگاه‌، یک یا دو گالری نیز به نمایش گنجینه‌هایی از هنرمندان بزرگ جهان اختصاص می‌یابد.
ساختمان موزه تلفیقی ازمعماری مدرن و سنتی است که با الهام از بادگیرهای مناطق حاشیه کویر ایران ساخته شده است‌. تندیس‌هایی زیبا و با ارزش از هنرمندان معاصر همچون هنری مور، آلبرتو جیاکومتی و پرویز تناولی فضای سبز اطراف را به پارک مجسمه بدل ساخته است‌. بیننده مسیری چرخشی را در پیرامون فضای اصلی موزه می‌پیماید و پس از تماشای نگارخانه‌ها به هشتی می‌رسد در دل هشتی‌ اثر زیبا و نوین ماده و فکر، که آن را هنرمند ژاپنی‌ نوریوکی هاراگوچی‌، از روغن و پولاد ساخته است‌ خود نمایی می‌کند
ساختمان موزه هنرهای معاصر تهران به مثابه اثر ی هنری است که هنر معاصر ایران وبخشی از تاریخ هنر مدرن جهان را نمایندگی می کند
معماری منحصر به فرد مدرن این موزه ، الهام گرفته شده ازمعماری سنتی ایرا ن است که مفهومی فلسفی با خود به همراه دارد و با استفاده ازطاقهای مرسوم روستایی ونورگیرهای برگرفته ازبادگیرهای کویری طراحی شده است. وطرح مارپیچ داخلی آن از الگویی کاملاً مدرن پیروی می کند
این شیوه طراحی هم ادای دینی به معماری سنتی است و هم مبین این نکته که تلفیق این دو معماری (الهام از اصول معماری سنتی ومدرن)امکان پذیر است.
در طراحی موزه هنرهای معاصر دو دیدگاه مورد بررسی قرارگرفته که هر دو آنها به درستی انتخاب و مورد بازبینی قرار گرفتند: یکی در محوطه اطراف موزه است یعنی بوستان لاله که فضایی نسبتا بزرگ است و دیگری مسیر دسترسی به موزه که در کنار یکی از محورهای حرکتی پارک لاله قرار دارد.طراح موزه حیاط مرکزی را انتخاب کرد که علاوه بر اینکه یکی از نشانه های معماری ایرانی باشد بتواند به کمک آن فضایی مجزا از بوستان را ایجاد کند
علاوه بر آن با طراحی دید مناسب از حیاط مرکزی به بوستان ، سعی بر برقراری رابطه با بوستان نیز دارد. این رابطه در طراحی داخلی نیز با پنجره های دیواری و سقفی حفظ شده است.در دل این بوستان بزرگ محوطه ی وسیعی وجود دارد که به دلیل نصب مجسمه هایی از هنرمندان نامدار ایرانی وخارجی به " به باغ مجسمه " معروف است .ودقیقاً یادآور باغ های ایرانی است که از دل تاریخ واندیشه باصلابت وشکوهند ایران بیرون آمده است .آنهایی که با جغرافیای ایران آشنایی دارند به درستی درک می کنند که درپهنا وحاشیه کویر ، باغ هایی با درختان سربه فلک کشیده قد علم کرده اند ودرون هریک از باغ ها ،عمارتی یا بناهایی ساخته شده که کام ودل ساکنانش را با پیچش نسیم به بار نشسته درون بادگیرها، هشتی ، چهارسو ومعبر همراه می کند .
بنابراین اقلیم ومختصات کویر ،بهترین وبیشترین موضع معماری درجهت همراهی با طبیعت را انتخاب می کند.ساختما ن موزه درزمان حال بیشتر وواضح تر تاریخ گذشته ایران را درذهن ها جا می اندازد. ساختمان موزه از سنگ وبتون ساخته شده و روی هم رفته8500مترمربع مساحت دارد.
سطح کلی دیوارهای موزه نیز مساحتی بالغ بر2500 مترمربع را تشکیل می دهد. که شامل 9 گالری کوچک وبزرگ ودارای تجهیزات کامل جهت نمایش آثار هنری است .این موز ه یکی از فعال ترین وپرثمرترین مراکز فرهنگی وهنری در تهران است که دربافت شهری نمودی بسیار زیبا وخوشایند دارد . این مرکز دربیست ویکم مهرماه سال 1356درمساحتی حدود 8500متر افتتاح شد و از تاریخ سی ام همان ماه درمعرض بازدید کنندگان قرا گرفت .این ساختمان درحاشیه غربی پارک لاله درخیابان کارگرشمالی قرار دارد که از نقطه نظر جغرافیای شهری در مرکز شهر تهران قرار دارد.

شایدهم ازاین منظر بتوان    گفت موزه هنرهای معاصر تهران ساختمانی پست مدرنیست است که با بهره گیری از عناصر معماری کهن ایرانی به صورتی مینی مالیستی خود نمایی می کند.
بادگیرها به وضوح در کالبد و فرم بنا خود نمایی می کنند .بادگیرهایی که سابقا نقش تهویه و جریان باد را در ساختمان داشتند اکنون وظیفه انتقال نور به داخل بنا را دارند.
باد از دل بادگیرها عبور کرده و در دل فضا بخش می شود. سایه ها - نیم سایه ها و نورها به طوری کنار یکدیگر قرار گرفته اند که هر گالری را به بخشی مجزا برای نمایش آثار تبدیل می کند.مسیر آغازین بازدید کنندگان یک رمپ است که با حرکت دورانی مخاطب خودرا به زیر زمین هدایت می کند. مخاطب مجبور است درادامه حرکتی آرام و مارپیچ را دنبال کند. ودرآخر هم مخاطب بدون این که احساسی ناخوشایندی از حرکت در مسیر پیچ درپیچ داشته باشد به جای نخست خود باز می گردد یعنی سردرموزه هنرهای معاصر تهران
مقاصد دیبا در طراحی این موزه و روش های معمارانه اش برای نمایش آنها:
تلفیق هوشمندانه عناصر معماری مدرن با عناصر معماری سنتی ایرانی
ایجاد مکانی فرهنگی-اجتماعی برای عموم مردم
بعضی از تدابیری که دیبا برای تلفیق معماری سنتی ایرانی با معماری مدرن اندیشده :
اتصال ساختمان تنها از جانب ورودی به معبر شهری(درونگرا)
شکل نورگیرها یادآور بادگیرها در شهرهای سنتی
فرو رفتن تدریجی در دل زمین (شهرهای گرم و خشک(
بالا و پایین رفتن احجام و نورگیرهای متعدد(بافت سنتی)
هم مایه بودن رنگ مصالح نما (ایجاد سیمای سنتی)

As a painter during the sixties, I become interested in contemporary art and my dream was to promote the idea of a Tehran Museum of Contemporary Art. This project, on the east side of Laleh Park, was initiated, promoted and programmed for a museum and cultural center with facilities such as exhibition halls, cinema theque, library, and so forth. Some western and Iranian critics thought it was irrelevant to collect or exhibit modern or contemporary art in Iron. I would often ask them how relevant it seemed to them that Europeans, at great cost and effort, pile up so much of eastern art and cultural products in their museums. As we imported western technology and science, why not the least harmful of all, making an introduction to western art available to Iranians. In fact, in the sixties and seventies, as urbanization grew sad the middle classes expanded, many interesting contemporary artists appeared on the scene and great public enthusiasm was generated.

The museum opening was thus a successful cultural event. The museum was to house an international and national collection consisting of post-impressionist, modern and contemporary paintings and sculptures, as well as a collection of 20th century photogrophy, prints and a collection of contemporary architectural drawings. The museum, as a cultural center, was quite effective and attracted a lot of visitors. The organization of the physical program consists of two major elements. Firstly, there is the entrance hall which accommodates all support facilities such as bookshop, snockbar, library, offices, lecture holl/cinematheque and storage. Secondly, there is an open courtyard surrounded by a chain of interconnected and articulated galleries. These are divided into large and small exhibition spaces, accommodating respectively large paintings, a single painting, and small paintings and drawings.

The galleries are organized along a beltway around the inner outdoor sculpture court. They gradually romp downwards, lending the spectator to the lower level of the entrance hall after a full circle visit. As the galleries along the large circulation ramp move earthward, the roof of the last gallery finally meets the entrance level. The snackbor and outdoor seating area on top of it become part of the courtyard, commanding a view of the greenery of Laleh Park. This feature opens the roof of the galleries for outdoor use. Spectators, after completing a tour of the building, then discover the rare opportunity to experience the galleries from floor to rooftop. One of our fascinations during the design process was the rich, playful quality of the undulating and volumetric vernacular roof scapes of Yazd, Kashan and other desert towns. Not only did we succeed in opening such a roofscape to the entrance level, but we made it accessible to pedestrian use, conveying a sense of conquering the building and making it submit to the users. Natural light plays a significant role in design and all galleries are lit by natural light.

With curved copper cladding, these light catchers form a dynamic  skyline moving gradually earthward. When the building was finished, its management was assumed by the newly created  Foundation for the Arts and Sciences. The Foundation looked for a director to run the museum without any luck. As time was running short, eventually I was asked, as the initiator and architect of the project, to fulfill the function of interim director, open the museum and find a qualified director of international stature. Therefore, I accepted the responsibility of running the museum for eighteen months. Taking possession and management of the building for which one is the architect offers a unique and rewarding opportunity to make one's building work exactly as one had programmed and designed it.