مطب دندانپزشکی وحدتی فر

درد، مقوله پیچیده ای است که شدت و ضعف آن ارتباط مستقیم با حواس پنجگانه انسان دارد. در حیطه معماری آنچه بیمار به عنوان ورودی های سمعی، بصری و لمسی از محیط دریافت می کند، می تواند تا حد زیادی حس ناخوشانید درد را کاهش و یا به تعویق اندازد. ناآشنا بودن فضای این پروژه نسبت به تصویر ذهنی بیننده و تجربه فضایی و فرمی جدید از عوامل مهمی است که در این راستا به ایفای نقش می پردازد. این ویژگی ها اساس ایده پردازی طرح را شکل داده است. 

در پروژه مذکور طراح همچون دندانپزشکی که پس از ترمیم، روکشی جدید بر دندان می گذارد، پوسته ای نو بر کالبد ناخوشایند و ضعیف بنا کشیده تا جلوه زیبایی، پایداری و عملکردی آن را ارتقاء بخشد. ساختار پوسته بر گرفته از هندسه مثلث بندی در معماری ایرانی بوده که به شکلی نو در این بنا تجلی یافته است. این برداشت امروزی و انتزاعی از هندسه تزئینات در ایران قدیم با ویژگیهای فرمی خاص خود، باعث ایجاد درگیری ذهنی در بیننده می شود، چرا که تضاد بارزی با فضای لوکس و کلیشه ای خارج از مطب در بدو ورود به ساختمان دارد. این همان عاملی است که بیمار را حتی برای لحظاتی از احساس نامطلوب درد دور کرده و به دنیایی شبه مجازی می برد. در این راستا رنگ سفید خالص پروژه که به بیشتر قسمت های مبلمان نیز سرایت کرده، عامل تسکین دهنده دیگری است. پوسته بر اساس عملکرد، زیبایی و آنچه عناصر ساختاری بنا ایجاب می کند- مانند تأسیسات- بر کالبد حرکت کرده و سطوح پیوسته آن در تمام فضا جاری می باشد؛ تا جایی که مبلمان مجموعه نیز جزئی از کل پوسته بوده و به شکل منسجم طراحی شده است. دیدگاه طراحی صنعتی در تمام جزئیات و عناصر پوسته حاکم بوده، بطوری که ظرافت و جذابیت آن یاد آور ظرافت عملکرد یک دندانپزشک می باشد.

مطب دندانپزشکی دکتر وحدتی فر در ساختمان پزشکانی واقع در خیابان زعفرانیه قرار گرفته و فضای آن پیش از بازسازی کاربری بهداشتی-درمانی با فعالیت مطب عمومی داشته است. به دلیل آن که بنا و فضاهای داخلی آن فاقد ارزش های معمارانه و تا حدودی کلیشه ای می باشد، کارفرما در صدد برآمد تا تغییراتی بنیادی در ساختار فضایی آن ایجاد نماید. طراح به خواسته کارفرما یک اتاق به این واحد اضافه نمود تا ظرفیت استقرار دو پزشک را داشته باشد. دامنه تغییرات در طراحی داخلی تمام جداره ها اعم از کف، دیوارها و سقف را دربر گرفته و حتی پوششی جدید بر تاسیسات مکانیکی، الکتریکی و روشنایی تعریف نموده است. سازه ساختمان اسکلت فلزی و تأسیسات آن شامل کولر آبی و شوفاژ می باشد. طراحی و اجرای این پروژه با سطح زیر بنای ۷۷ متر مربع از فروردین ماه ۱۳۹۰ آغاز و در اواسط شهریور ماه 1390 خاتمه یافت.

در طراحی این پروژه بنا به خواسته کارفرما مبنی بر خاص و در عین حال اقتصادی بودن پروژه، طراح مبادرت به خلق فضایی متفاوت با آنچه فرد از یک مطب دندانپزشکی در ذهن دارد، ورزیده است. از سوی دیگر استفاده از مصالح ارزان و موجود در بازار و همچنین وجود خلاقیت در روش های اجرا سبب گردیده هزینه ساخت تا میزان چشمگیری تقلیل یابد. هزینه تمام شده پروژه مذکور 30 میلیون تومان می باشد. به دلیل اهمیت بهداشتی بودن فعالیت ها در محیط مطب، در طراحی سعی گردیده کمترین تماس دست پزشک با عناصر معماری صورت پذیرد؛ به طوری که بر درب کمد ها و کشوها دستگیره ای نصب نشده و با فشار پشت دست باز و بسته می گردند. عناصر نورپردازی نیز جزئی از کل پوسته بوده، گویی تنها بخش هایی از پوسته سقف شفاف و روشن شده است. طراحی جزئیات این عناصر با قابلیت دسترسی آسان سبب سهولت تعویض لامپ و یا نظافت آن شده است.

اتاق های دندانپزشکان شامل کتابخانه جهت نگهداری کتب، کمد و کشوهای زیادی برای قرارگیری وسایل ویژه این حرفه است. هر اتاق شامل میزی مختص پزشک است که طراحی آن مانند کتابخانه و کمدها امتدادی روشن از طراحی کل مجموعه است. دیگرجزئیات طراحی شده خاص این پروژه مانند آبریز سینک به مثابه عناصر میکرویی است که در هماهنگی با عناصر ماکرو چون روشویی و پوسته اصلی طراحی گردیده و بخش های کوچکتر و ناهمگون با سایر قسمت ها را از نظر پنهان می دارد. از سوی دیگر حرکت پوسته بر روی عناصر زشت و ناهمگون تأسیساتی مانند رادیاتورها و مخفی کردن آن ها به یکپارچگی فضا می افزاید. وجود مجموعه گُل در آستانه درب ورودی جهت استقبال و بدرقه از مراجعه کنندگان، عاملی مثبت برای ایجاد حس مطلوب در آن هاست.