تأملی برترجمۀ مفاهیم و اصطلاحات علمی- فرهنگی بازنگری دو مفهوم مربوط به مرمت ابنیه در حوزۀ فرهنگ و تمدن اسلامی با توجه به یک نظریه فلسفه زبانی

Deliberation on Translating Scientific-Cultural Concepts and Terminology Revision of Two Concepts Regarding Restoration of Buildings in the Field of Islamic Civilization and Culture According to Philosophy of Language Theory

گزارش خطا

نویسنده : محمود ارژمند، احمد امین پور

محل انتشار : نشریه نامه معماری و شهرسازی 18

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

زبان : فارسی

دوره : 9

شماره : 18

زمان انتشار : بهار، تابستان 1396

انتقال مفاهیم اصلی هر علمی - که در حوزۀ فرهنگی خاصی پدید آمده - به سایر حوزه‌های فرهنگی به صورتی که در این انتقال تغییر معنایی صورت نگیرد، از معضلات ترجمه‌های علمی است. این مقاله ضمن بررسی این مسئله و توجه به آنچه که حوزه‌های فرهنگی را نسبت به هم متفاوت می‌نماید، می‌کوشد این بحث را در حوزۀ «دانش حفاظت ابنیه» بررسی کند و چند واژۀ ترجمه شده به فارسی را در حوزۀ این دانش مورد توجه قرار دهد. مقاله با رجوع به حوزۀ فرهنگ اسلامی توضیح می‌دهد که هر واژه باید ابتدا در بستر فرهنگی مبدأ خود شناخته شود و سپس با شناخت بستر فرهنگی مقصد و کاربرد آن که اغلب در ادبیات هر حوزۀ فرهنگی ظاهر می‌شود، واژۀ متناسب جستجو شود. آنگاه با این مقدمه دو واژۀ بسیار پرکاربرد restoration و repair در حوزۀ دانش مرمت ابنیه تجزیه و تحلیل شده و در نهایت، واژۀ «تعمیر» بجای واژۀ «مرمت» صحیح‌تر دانسته شده است؛ چون واژۀ «مرمت» ناظر به شأن «شیئی» (کالبدی) ابنیه است و حال آنکه واژۀ «تعمیر» هر دو شأن «شیئی» (کالبدی) و «غیرشیئی» (انفسی) را دربر می‌گیرد و از این لحاظ با مبانی فرهنگی مقصد همخوان‌تر است. لذا توصیه می‌شود که در توضیح و تفسیر آنها، این ملاحظات و تأکید بر انعکاس فرهنگی مفاهیم در فرهنگ مقصد مورد اشاره قرار گیرد و حتی‌الامکان رعایت شود.

One of the issues that have been sorely neglected in the historiographyof Islamic architecture of Iran is the architects’ social standing and theirrole in the construction of architectural monuments. Due to the poor attentionpaid to the constructional complexities of the process of construction of awork, the works published on Islamic architecture of Iran have failed toreflect all hidden and explicit aspects of this phenomenon. In fact, thenegligence regarding the study of buildings, which is the last stage ofconstruction process has caused a number of striking inattentions towards manyother relevant and influential issues. Thus, the following questions are raisedby the researcher of the history of architecture regarding the historicalmonument that is the ultimate product of an architectural construction: Whichfactors and elements have been involved in the construction of the monument?What were the roles of the architect, patrons and erectors? How much freedomdoes architect had to make decisions for construction affairs? Who were thepatrons and erectors of the construction of monuments and what were theirresponsibilities? All these questions are intended to determine the level ofthe role and influence of aforementioned factors in an architectural work.According to a number of historical documents, in the Timurid and the Ilkhanideras the architects and engineers were from the middle class of the society andtheir profession was considered one of the low level occupations. We candistinguish between four types of architects and engineers who were active inthese eras. Every group was in charge of certain affairs: (1) royal architectswho performed the orders issued by the court and the governors; (2) guildarchitects, these architects were active in their hometown and offered servicesfor their fellow citizens; (3) migrant who had emigrated to the capitalfrom other cities (the movement of architects between different areas of theIslamic world); and (4) others, which this group consisted of those who pursuedarchitecture as a secondary work and had other vocations like Quranic sciencesor calligraphy or astronomy‚ but they were also working as an architect. Thepatrons of architecture were from various social classes. The patrons anderectors could be from monarchical and influential families who were affiliatedwith the progeny of the Prophet Muhammad. They even had affiliations with suchmystical initiations as Naqshbandi. These patrons and erectors had variousdegrees of influence depending on their social and historical context. Thispaper seeks to cast light on the dark sides and corners of the history ofIslamic architecture in Iran through a study of the architecture and itsrelated circles in the Ilkhanid and the Timurid eras. This research seeks toreview the features of Islamic architecture of Iran with the hope to take asmall step in the direction of this field. First of all‚ we will discuss thetypes of architects who were active in this historical era, and then we willturn to the role of patrons and erectors.

(317.9 کیلوبایت) دانلود مقاله

مشخصات مقاله

مشخصات مقاله

کلیدواژه (فارسی) : مرمت تعمیر مرمتگر معمار

مراجع :

- قرآن مجید.

- الفاخوری، حنا و الجر، خلیل (1355) تاریخ فلسفه در جهان اسلام، ترجمه عبدالمحمد آیتی، کتاب زمان، تهران.

- ایزوتسو، توشیهیکو (1360) ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی-دینی در قرآن، انتشارات قلم، تهران.

- بارت، رولان (1355) چهار گفتار دربارۀ زبان، آگاه، تهران.

- بارت، رولان (1363) زبان و تفکر، زمان، تهران.

- بارت، رولان (1370) عناصر نشانه شناسی، ترجمه مجید محمدی، انتشارات بین‌المللی الهدی، تهران.

- پالمر، فرانک (1366) نگاهی تازه به معنی‌شناسی، ترجمه کوروش صفوی، نشر مرکز، تهران.

- پوستین‌دوز، مهدی (1378) مفاهیم ریشه‌ای در آبادانی و معماری، مجموعه مقالات اولین کنگرۀ تاریخ معماری و شهرسازی ایران، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.

- جوادی آملی، عبدالله (1393) تسنیم، نشر اسراء، قم.

- چامسکی، نوام ( 1377) زبان و ذهن، ترجمه کورش صفوی، هرمس، تهران.

- چامسکی، نوام (بی‌تا) زبان‌شناسی دکارتی، ترجمه احمد طاهریان، هرمس، تهران.

- حبیبی، سیدمحسن و ملیحه مقصودی (1388) مرمت شهری، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

- حجت، مهدی (1380) میراث فرهنگی در ایران، سازمان میراث فرهنگی کشور، تهران.

- حسینی طباطبایی، مصطفی (1358) متفکرین اسلامی در برابر منطق یونان، انتشارات قلم، تهران.

- خمینی، سیدحسن (1390) گوهر معنا (بررسی قاعدۀ وضع الفاظ برای ارواح معانی)، انتشارات اطلاعات، تهران.

- داوری، رضا (1350) شاعران در زمانۀ عسرت، نیل، تهران.

- داوری، رضا (1390) هنر و حقیقت، نشر رستا، تهران.

- داوری، رضا (1392) شعر و همزبانی، نشر رستا، تهران.

- دهخدا، لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.

- سازمان عمران و بهسازی شهری (1382) هفت شهر (فصلنامه عمران و بهسازی شهری)، تابستان و پاییز، تهران.

- سوسور، فردینان دو (1378) دورۀ زبانشناسی عمومی، ترجمه کورش صفوی، هرمس، تهران.

- صلح‌جو، علی ( 1376) درباره ترجمه، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

- عباسی هرفته، محسن (1392) تبیین سنت حفاظت در مسجد جامع اصفهان، رساله دکتری دانشگاه هنر اصفهان.

- فانی، کامران (1376) درباره ترجمه، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

- فرامرز قراملکی، احد (1392) روش‌شناسی مطالعات دینی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد.

- گروه نویسندگان و مترجمان (1381) مجموعه مقالات زبان‌شناسی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.

- گنتزلر، ادوین (1380) نظریه‌های ترجمه در عصر حاضر، ترجمه علی صلح‌جو، هرمس، تهران.

- لطفی‌پور ساعدی، کاظم (1364) مجموعه مقالات سمینار بررسی مسائل ترجمه، جهاد دانشگاهی، تهران.

- لطفی‌پور ساعدی، کاظم (1374) درآمدی به اصول و روش ترجمه، مرکز نشر دانشگاهی، تهران.

- مارتینه، آندره (1380) مبانی زبان‌شناسی عمومی، ترجمه هرمز میلانیان، هرمس، تهران.

- میونز ویناس، سالوادور (1387) نگره نگاهداشت معاصر، ترجمه فرهنگ مظفر و دیگران، گلدسته، اصفهان.

- هیدگر، مارتین (1391) زبان، خانۀ وجود، ترجمه ناصر جهانبخش، هرمس، تهران.

- یادگاری، زهره (1394) حفاظت فراکالبدی، رسالۀ دکتری دانشگاه هنر اصفهان.

- یاکوبسن، رومن (1376) روندهای بنیادین در دانش زبان، ترجمه کورش صفوی، هرمس، تهران.

- یوکیلهتو، یوکا (1387) تاریخ حفاظت معماری، ترجمه محمدحسن طالبیان و خشایار بهاری، انتشارات روزنه، تهران.