میراث فرهنگی - طبیعی و گردشگری، سیری در رفتار متعامل، برخوردها و راه های عمل در ایران

بعضی محققین ادعا كرده اند كه در دنیای امروز و همگام با تحولات شگرف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، آنچه كه بیش از همه تحت تاثیر این پیشرفت های روزافزون قرار گرفته، محیط طبیعی، ذخایر و فرهنگ برخورد با آن است. هم اینك و در آستانه قرن بیست و یكم پرداختن به این موهبت های الهی و میراث فرهنگی - طبیعی متاثر از آن، امری لازم و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. شناسایی، معرفی، بهره برداری و حفاظت از این همه ذخایر خلقت و میراث مصنوع بشر كه در فرهنگ ما نیز توصیه ها و سفارشات زیادی درباره آن داریم، تلاشی فراگیر را می طلبد. تلاشی كه ضمن اهمیت دادن به انسان یعنی موجود مصرف كننده و هم او به عنوان عامل و مددكار در این حركت سازنده، به دنبال یافتن راه هایی است تا علاوه بر پاسخگویی به نیازهای روحی، طبیعت گرایی، كنجكاوی و زیبایی طلبی او، به كسب منابع لازم برای دستیابی به هدف بپردازد.

وجود چنین جاذبه هایی از یكسو و تحركات عظیم انسانی مربوط به آن كه امروزه در قالب طبیعت گردشگری و جهانگردی شناخته می شود از سوی دیگر، از جمله مقوله هایی هستند كه همواره مطرح و در كنار هم دیده شده اند. همچنین گردشگری و به ویژه طبیعت گردی به عنوان یكی از شیوه های استفاده از جاذبه های طبیعی و هم راه حلی برای پایداری پتانسیل ها به شمار می آید. اما این گونه به نظر می رسد كه در اوضاع فعلی، صنعت گردشگری هم می تواند در خدمت استفاده از منابع باشد و هم به محیط آسیب برساند و باید در چهارچوب توسعه پایدار قرار بگیرد.

این مقاله با برشمردن بعضی از پتانسیل ها، نظریه های پیرامون میراث جهانی «فرهنگی و طبیعی»، اقدامات به عمل آمده در جهت حفظ آن ها و خصوصا ویژگی های جهانگردی و جاذبه های طبیعی و مشترك، رفتار متعامل میان آن ها را می پذیرد.

امید است، در این مقطع زمانی كه بحث گردشگری و جهانگردی نیز بگونه ای فراگیر در جامعه ما مطرح می باشد، ارایه یك چنین مقاله هایی كه حاوی پیشنهاداتی چند از راه های عملی برای توسعه این صنعت و معرفی و بهره برداری بهتر از مواریث هستند، بتواند در تدوین برنامه های جامع گردشگری و نحوه برخورد امروزین با میراث غنی كشورمان و ارزشهای بالقوه آنها، مفید فایده باشد.