بازار نراق، میراث دار محیط طبیعی، راه تاریخی و شهر قاجار
Naraq Bazaar: The Holder of Natural Environment, Historic Routes and the Qajar City Heritage
اشتراک گذاری
اشتراک در شبکه های اجتماعی :
گزارش خطا
نراق شهری با سابقه تاریخی است که از حدود یک سده پیش به مرور رونق و جایگاه خود را از دست داده است. بازار مهم ترین ساختار تاریخی باقی مانده از دوران رونق و شکوه نراق است. با وجود ثبت بازار در فهرست آثار ملی، کم توجهی و نبود رونق تجاری به فرسودگی و تخریب بخش هایی از آن دامن زده است؛ چنان که هم اکنون حفظ این ساختار تاریخی نیازمند برنامه ها و طرح های احیا و تعمیر است. چنین مداخلاتی نیازمند آگاهی ما از مهم ترین خصوصیات بازار است که متاسفانه، تاکنون آن گونه که شایسته بوده است، مطالعه نشده اند. مطالعه در زمینه هایی از این قبیل که بازار در ارتباط با چه عناصر پیرامونی شکل گرفته، چه ارتباطی با بستر کالبدی پیرامونش دارد، و خودش از نظر کالبدی فضایی چگونه جایی است، می تواند راهی برای شناخت مهم ترین خصوصیات بازار نراق باشد. بر این اساس در این مقاله مستندسازی و شناخت خصوصیات کالبدی فضایی بازار و همچنین پژوهش در باب زمان و چگونگی شکل گیری این ساختار مهم شهری مطالعه و بررسی می شود، تا از طریق آن، علاوه بر روشن شدن جایگاه بازار، نسبت میان آن با سایر محدوده های شهری نراق، همچون محلات پایین و بالا و مراکز آن ها و دیگر عناصر شهری و محیطی همچون خیابان و رود دره واقع در سوی شمالی شهر، تبیین شود. روش تحقیق در این مقاله تفسیری تاریخی و بخش وسیعی از آن بر مطالعات میدانی و پیمایش محدوده مورد مطالعه استوار است. برای انجام تحقیق، اندک منابع و اسناد مکتوب مربوط به منطقه بررسی و تلاش شده است تا اسناد مهم تری همچون وقف نامه، برای فهم بخش هایی از بازار که به آن ارتباط دارند، مطالعه و علاوه بر این، محیط طبیعی و بستر شهری بازار نیز تفسیر شوند. نتایج مطالعه ضمن روشن کردن ابعاد کالبدی فضایی بازار نشان می دهد که وضعیت فعلی و باقی مانده بازار نراق در نیمه دوم سده سیزدهم و خارج از دو هسته محله پایین و بالای نراق و بر سر راه تاریخی شکل گرفته است؛ به طوری که بخشی از راه به گذر بازار تبدیل شده است. در عین حال مطالعات مزبور نشان از آن دارد که مجموعه بازار طوری در حاشیه شمالی شهر شکل گرفته که با رود دره و راه تاریخی کاشان به دلیجان ارتباط مناسب داشته باشد.
Naraq is a town with a long history, which has been in decline since almost a century ago. The town’s bazaar is the most important remaining structure from its glorious past. Despite its Listing, the bazaar has been deteriorating because of the lack of attention and the economic decline; so much that there is now a need for restoration and refurbishment plans to preserve it. Such interventions need an awareness of the structure’s features and characteristics, which, regrettably is yet to be deservedly done. Studies on matters such as how it was formed in connection with its surrounding elements, how it is connected with its context, and what type it is, would help understand its position among other areas of the town such as Upper and Lower districts and their centres, and the northern street and river-valley. The method used is interpretative-historical, and largely based on field studies. Scarce written resources have also been studied. More important documents such as letters of devotion (vaqf nameh) have also been studied to help understand relevant parts of the bazaar and its associated natural and built contexts. Whilst casting light on its physical aspects, the results show that the present remainder of the bazaar was formed in the second half of the 13th (Hijri) century outside the nuclei of the two Upper and Lower districts, along an historic route, turning the transit route into the bazaar’s passageway. The studies also show that the bazaar complex is formed on the town’s northern borders in a way to have suitable connections with the river-valley and the historic Kashan-Dilijan route.
(1.5 مگابایت)
دانلود مقاله
مشخصات مقاله
اشرفي، محمد. گفتگوي شخصي با نگارندگان، نراق: کاروان‌سراي شمس‌السلطنه، شهريور 1397.
اعتماد‌السلطنه، محمدحسن‌خان. مرآة البلدان، به کوشش عبدالحسين نوايي و ميرهاشم محدث، انتشارات دانشگاه تهران، 1367.
اعظام قدسي، حسن. خاطرات من يا روشن شدن تاريخ صدساله، ج 1، تهران: چاپخانه حيدري، 1342.
اماميان، ناصرالدين. گزارش ضميمة پروندة ثبت بازار نراق، 1362.
امينيان، سعيد. گفتگوي شخصي با نگارندگان، نراق: خانة احمدخان امينيان، آبان 1397.
پاپلي يزدي، حسين. فرهنگ آبادي‌ها و مکان‌هاي مذهبي کشور، انتشارات آستان قدس رضوي، 1367.
پروندة ثبت امامزاده شاه يحيي در فهرست آثار ملي ايران به شمارة 3530 و تاريخ 28 اسفند 1379.
پروندة ثبت بقعه شاه سليمان در فهرست آثار ملي ايران به شمارة 3536 و تاريخ 28 اسفند 1379.
پروندة ثبت مجموعة بازار نراق در فهرست آثار ملي ايران به شمارة 1645 و تاريخ
آبان 1362.
پروندة ثبت مسجد امام حسن در فهرست اثار ملي ايران به شمارة 3534 و تاريخ 26 بهمن 1379.
توسلي، محمود. ساخت شهر در اقليم گرم و خشک، تهران: پيام، 1391.
جوادي، غلامرضا. دليجان در آينة تاريخ، مشهد: شرکت به‌نشر، 1377.
حاجي‌قاسمي، کامبيز و همکاران. گنج‌نامه: بناهاي بازار، تهران: سازمان ميراث فرهنگي کشور، 1378.
حبيب‌آبادي، محمدعلي. مکارم الاثار در احوال رجال دورة قاجار، اصفهان: انتشارات انجمن کتابخانه‌هاي اصفهان، 1337.
خسروي، محمدرضا. نراق در آيينة تاريخ، تهران: مؤسسة فرهنگي آفرينه، 1375.
رمضاني، سونات. گفتگوي شخصي با نگارندگان، نراق: ميدانچه نخل، آذر 1396.
سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، فرهنگ جغرافيايي آبادي‌هاي کشور جمهوري اسلامي ايران، قم‌ـ اراک، ج 48، انتشارات سازمان جغرافيايي نيروهاي مسلح، 1374.
سازمان نقشه‌برداري ايران. نقشه‌ها و تصاوير هوايي.
سلطان محمد، سيف‌الدوله. سفرنامه سيف‌الدوله معروف به سفرنامة مکه، به تصحيح و تحشيه علي‌اکبر خداپرست، تهران: نشر ني، 1364.
سياح، محمدعلي بن محمدرضا. خاطرات حاج سياح يا دورة خوف و وحشت، به تصحيح سيف‌الله گلکار، تهران: اميرکبير، 1346.
سيرو، ماکسيم. راه‌هاي باستاني ناحية اصفهان، ترجمة مهدي مشايخي، تهران: سازمان ملي حفاظت آثار باستاني ايران، 1353.
شيخان، احمد و همکار. فرهنگ جغرافيايي ايران، جلد نخست، استان مرکزي، انتشارات دايرة جغرافيايي ستاد ارتش، 1328.
شيرواني، زين‌العابدين بن اسکندر. بستان السياحه، تهران: نسخه خطي (کتابخانه سنايي).
صفري، حسين. تاريخ و فرهنگ دليجان. تهران: نشر بلخ، 1342.
طالبي، يوسف. گفتگوي شخصي با نگارندگان، 1396.
عظيمي نراقي، علي. تاريخ نراق، تهران: جامعه‌نگر، 1386.
فروغي، عزيز. گفتگوي شخصي با نگارندگان، نراق: خانة ملا ابوالحسن‌خان، آبان 1397.
فضلي، قاسم. گمانه‌زني در شهر نراق (گزارش منتشرنشده). ادارة کل ميراث فرهنگي و گردشگري استان مرکزي، 1389.
قمي، حسن بن محمد بن حسن. تاريخ قم، ترجمة حسن بن علي بن حسن عبدالملک قمي. تصحيح و تحشيه سيدجلال‌الدين تهراني، تهران: انتشارات توس، 1361.
کسروي، احمد. تاريخ مشروطة ايران. ج 2. تهران: اميرکبير، 1346.
ــــــــ . تاريخ مشروطة ايران، ج 2، تهران: اميرکبير، 1340.
کلانتر ضرابي، حسين. تاريخ کاشان، به کوشش ايرج افشار. تهران: اميرکبير، 1378.
گرکاني دشته، شاهين. ساماندهي محور تاريخي بازار تاريخي نراق در جهت پوياسازي شهر با تأکيد بر مرمت و احياي کاروان‌سراي حاج مهدي، پايان‌نامة کارشناسي ارشد، دانشگاه علم و صنعت ايران، 1393.
مجابي، سيدمهدي. طرح راهبردي بافت تاريخي نراق، شهرداري نراق، 1383-1384.
مرادي، محمود. «سرمايه‌هاي اجتماعي در حفاظت شهري شهر تاريخي نراق»، در مجلة مطالعات معماري ايران. ش 11 (بهار و تابستان 1396)، ص 207-210.
ــــــــ . گفتگوي شخصي با نگارندگان، نراق: باغ شخصي ايشان، 1397.
مهندسين مشاور آمود. طرح جامع ويژه نراق، تهران: وزارت راه و شهرسازي، 92-1395.
مهندسين مشاور هفت شهر آريا، طرح جامع نراق، تهران: وزارت راه و شهرسازي، 1378.
نراقي، حسن. تاريخ اجتماعي کاشان، تهران: انتشارات علمي و فرهنگي، 1365.
وزارت راه و شهرسازي (سفارش‌دهنده). طراحي شهري خيابان امام خميني شهر نراق، شامل محدودة بازار تاريخي نراق، مصوب 1397.
مسابقات
جوایز
نشریات
