بررسى تأثير تغيير عناصر مكان ساز زندگى عشايرى بر نارضايتى از اسكان

گزارش خطا
نویسنده : رضا شكورى، الهام خدادادى
محل انتشار : نشریه صفه 67
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
زبان : فارسی
دوره : 24
شماره : 67
زمان انتشار : زمستان 1393

كوچ نشينى، از كهن ترين شيوه هاى زيست بشر بر روى اين كرة خاكى است. در ايران با توجه به شرايط اقليمى جغرافيايى زندگى عشايرى توأم با كوچندگى سابقه طولانى داشته است. پس از اسكان عشاير به شكل هاى خودجوش و درون زا يا اسكان هاى اجبارى، شهرك هاى عشايرى در كنار روستاها و شهر هايى از كشورمان شكل گرفت. با ارزيابى شهرك هاى اسكان نكات بسيارى در حوزه هاى فرهنگى اجتماعى گوشزد مى شود، اما يكى از حوزه هاى مهمى كه در وضعيت زندگى و وجوه روانى آن تأثير بسيار دارد، محيط و كالبدى است كه اين زندگى را در بر گرفته است. اين پژوهش با مطالعة ميدانى و ارزيابى شهرك هاى اسكان عشايرى ترك آباد و خمينى آباد در حاشية شهرضا آغاز شد. در مرحلة نخستين تحقيق، نتايج به دست آمده از مصاحبه و گفتگوى صميمى با عشاير حاكى از نارضايتى عشاير از زندگى و ناكارآمدى خانه هاى اين شهرك ها براى دربرگرفتن وجوه مختلف زندگى عشايرى بود. على رغم نارضايتى عشاير از خانه هاى مسكونى، ايشان غالباً زبان و ادبيات مناسبى براى توضيح ايده آل هاى خود از يك فضاى سكونتى شهرى نداشتند و تنها ابراز آشكار عشاير در مورد شرايط زندگى، تمايل بازگشت به زندگى كوچ نشينى است. بدون ترديد عوامل متعددى اعم از اقتصادى، اجتماعى، و كالبدى در ايجاد اين نارضايتى از زندگى دخيل هستند، ولى احتمالاً، بخشى از اين نارضايتى را مى توان به عدم قابليت هاى فضايى اين شهرك ها و خانه هاى موجود در آن ها در ايجاد حس تعلق در عشاير ساكن شده به فضاى سكونتشان در اين شهرك ها نسبت داد. در اين مقاله، در جستجوى شناخت بخشى از عوامل نارضايتى عشاير از سكونت در شهرك هاى اسكان مبتنى بر اين فرضيه كه عدم تعلق مى تواند ناشى از شكل نگرفتن حس مكان در اين عشاير باشد به بررسى تغييرات عناصر مكان ساز (مؤثر در ايجاد حس مكان) از زندگى كوچ به اسكان پرداخته مى شود.

(12.1 مگابایت) دانلود مقاله  

مشخصات مقاله

مراجع :

الكساندر، كريستوفر. معمارى و راز جاودانگى، ترجمة مهرداد قيومى

. بيدهندى ، دانشگاه شهيد بهشتى، 1386

بني هاشمي، مارال. هويت مكان از ديدگاه كوين لينچ و ادوارد رلف، در

www.shahrsaz.ir

. بهمن بيگى، محمد. بخاراى من ايل من، تهران: انتشارات آگاه، 1368

بازشناسي اثر معنا » . پورجعفر، محمدرضا و عليرضا صادقى و زاهد يوسفى

در ،« در جاودانگي مكان، نمونة موردي: روستاي هورامان تخت كردستان

.17 - نشرية مسكن و محيط روستا، ش 125 (بهار 1388 )، ص 2

تغييرات فرهنگي از كوچ به اسكان، » . رفيع فر جلال الدين و رضا قرباني ريگ

در نامة علوم اجتماعى، ش ،« نمونة موردي: عشاير تالش در طول سه نسل

.80 - 31 (زمستان 1386 )، ص 57

راپاپورت، اموس. منشأ فرهنگى مجتم عهاى زيستى، ترجمة راضيه رضازاده،

. تهران، جهاد دانشگاهى دانشگاه علم و صنعت ايران، 1366

رلف، ادوارد. مكان و ب ىمكانى، ترجمة محمدرضا نقصان محمدى و كاظم

. مندگارى و زهير متكى، تهران: آرمان شهر، 1389

خدادادى، الهام. طراحى مسكن براى عشاير اسكا نيافته، پايان نامة

. كارشناسى ارشد، دانشكده هنر و معمارى دانشگاه يزد، 1391

اسناد و مدارك سفر اول به شهرك خمينى آباد، مشاهدة ميدانى » .

و مصاحبه (مصاحبه با خانم نره اى، خانوادة آقاى حمزوى معلم و محقق در

.1390 ،«( حوزة زندگى عشايرى، و افرادى در مشاغل بقالى

استاد و مدارك سفر اول به شهرك ترك آباد (صحبت با » .

هندوانه فروش و صحبت عمومى با افرادى كه در يك بازة زمانى به قصد

خريد يا گفتگو در آن محل حضور مى يافتند، صحبت با طيبه حيدرى و

خانواده و همسايگان او و مشاهدة يك واحد همسايگى عشايرى شكل گرفته

.1390 ،«( در شهرك

اسناد و مدارك سفر دوم به شهرك عشايرى ترك آباد و » .

خمينى آباد (مشاهدة ميدانى و مصاحبه با دو خانواده در يك واحد همسايگى

.1391 ،«( و همسايگان آن ها

اسناد و مدارك سفر اول به منطقة پادناى سميرم (مناطق تنگ » .

شهيد و چهارراه، منطقة كيفته گيوسين، شامل گروه هاى مختلف عشاير

.1391 ،«( قشقايى گذرنده از مسير

اسناد و مدارك در بررسى شهرك عشايرى شهسوار در نزديكى » .

.1391 ،« سميرم

اسناد و مدارك سفر دوم به منطقة پادناى سميرم براى مشاهدة » .

زندگى و مسكن عشايرى، شامل بررسى دو خانوادة تازه اطراق يافته در چادر

برزنتى، يك خانواده در سياه چادر و گروهى از افراد در تركيبى از زندگى

،«( عشايرى و روستايى

مصاحبه با ابوالقاسم هاشمى (رئيس ادارة امور عشاير سميرم)، » .

علي محمد يوسفي باصري (مسئول دفتر مطالعات و توسعة امور عشاير

.1391 ،«( استان اصفهان

.1391 ،« مصاحبه منشرنشده با سيدمحمد بهشتى شيرازى » .

دست نوشته ها و اتوبيوگرافى محمود حمزوى از زندگى » . حمزوى، ابراهيم

بى تا. ،« عشايرى

در ،« مفهوم حس مكان و عوامل شكل دهندة آن » . فلاحت، محمدصادق

.66 - فصلنامه هنرهاي زيبا، ش 26 (تابستان 1385 )، ص 57

قاسمي اصفهاني، مرواريد. اهل كجا هستم ؟ هوي تبخشي به باف تهاي

. مسكوني، تهران: نشر روزنه، 1383

گنون، رنه. سيطرة كميت و علائم آخرالزمان، ترجمة علي محمد كاردان،

. تهران: مركز نشر دانشگاهى، 1356

لينچ ، كوين. تئوري شكل خوب شهر، ترجمة سيدحسين بحريني، دانشگاه

. تهران، 1384

محمودى نژاد، هادى و محمدرضا پورجعفر و محمدرضا بمانيان و مجتبى

پديدار شناسى محيط شهرى: تأملى در ارتقاى » . انصارى و على اكبر تقوايى

، در علوم و تكنولوژى محيط زيست، ش 39 ،« فضا به مكان شهرى

.297 - (ضميمه، زمستان 1387 )، ص 282

روستاهاى » . مهدوى، مسعود و پژمان رضايي و مجتبي قديري معصوم

در فصلنامة روستا و توسعه، ش 37 ،« برآمده از اسكان و چالش هاى آن

.62 - (بهار 1386 )، ص 41

نوربرگ شولتز، كريستيان. معمارى: حضور، زبان، و مكان، ترجمة عليرضا

. احمديان، تهران: معمارنشر، 1381

كاستلز، مانوئل. عصر اطلاعات، اقتصاد، جامعه، و فرهنگ، ترجمة حسن

. چاوشيان، تهران: انتشارات طرح نو، 1380

بررسى نقش هويت در سازمان دهى » . كيوانلو، محسن و مهدى اسدى

و طراحى فضاهاى مسكونى، نمونة موردى: مجموعه هاى مسكونى در

در همايش ملي معماري، شهرسازي، و ،« توسعه هاى جديد شهر بجنورد

. توسعة پايدار با محوريت از معماري بومي تا شهر پايدار، 1392

. يونان، رسول، صد آساناك سرود ههاى تركى قشقايى، تهران:ن شرمشكى، 1387 Carmona. Matthew & Tim Heath & Taner Oc. & Steve

Tiesdell. Public Places, Urban Spaces, Oxford: Architectural

Press, 2003.

Jackson, J.B. A Sense of Place, a Sense of Time, New Haven,

CT, Yale University Press, 1994.

Montgomery, J. «Making a City: Urbanity, Vitality and

Urban Design», in Journal of Urban Design, Vol. 3, No. 1

(1998), pp. 93- 116.

Neisser, U. Cognition & Reality, San Francisco: Freeman,

Relph, E. Place and Pacelessness, London: Pion, 1976.

Seamon, David & Jacob Sowers. “Place and Placelessness,

Edward Relph», in Human Geography, London: Sage, 2008.

Walmsley,D.J. Urban Living, Longman Scientific

&Technical, 1990.

www.qashqaie.ir

مسابقات

جوایز

نشریات

منابع اینترنتی :

http://sofeh.sbu.ac.ir/