كاربرد نظريه زمينه ای در پژوهش های طراحی شهری
دانش طراحى شهرى به مثابه هنر و علم آفرينش مكان هاى پايدار همواره نيازمند پايه هاى نظرى است كه بر اساس فهم دقيق رابطة انسان و مكان و كيفيت محيط تبيين شوند. نبود ابزارهاى مناسب نظريه پردازى در اين رشته با توجه به جوان بودن دانش طراحى شهرى از يك سو و نظريه هاى نامناسب برخاسته از روش شناسى كمّى كه در آن ها از درك و تفسير كاربران از مكان غفلت شده است، از سوى ديگر، نياز به كارگيرى روش شناسى كيفى تفسيرگراى متجانس با ماهيت كيفيت گراى طراحى شهرى را ايجاب كرده است. على رغم اين نياز تاكنون پژوهش هاى بسيار محدودى با استفاده از روش شناسى كيفى، به خصوص در موضوع « نظرية زمينه اى» در حوزة طراحى شهرى انجام شده است. هدف در اين مقاله تبيين ويژگى ها و فرايند « نظرية زمينه اى» به مثابه روش شناسى كيفى پژوهش، چگونگى استفاده از آن در مطالعات طراحى شهرى، و بازشناسى جايگاه نظريه هاى منبعث از آن در نظام گونه شناسى نظريه هاى طراحى شهرى است. در اين مطالعه از دو روش توصيفى- تحليلى برخاسته از مطالعات گستردة نظرى براى شناسايى« نظرية زمينه اى » و روش شناسى مربوطه و روش پيمايشى، برآمده از تجربة عملى به كارگيرى فرايند « نظرية زمينه اى»، استفاده شده است. در اين پژوهش روش كاربردى استفاده از «نظرية زمينه اى» در پژوهش هاى طراحى شهرى با هدف اعتلاى كيفيت مكان بر اساس درك و تفسير مردم بيان شده است. در ادامه جايگاه نظريه هاى منبعث از روش « نظرية زمينه اى » با استفاده از فرا نظرية لنگ و گونه شناسى نظريه هاى طراحى شهرى گلكار در ميان نظريات طراحى شهرى تبيين شده است.
(8.8 مگابایت) دانلود مقالهمشخصات مقاله
استراوس، انسلم و جوليت كوربين. مبانى پژوهش كيفى: فنون و مراحل
. توليد نظرية زمين هاى. ترجمة ابراهيم افشار، تهران: نشر نى، 1390
ايمان، محمدتقى. رو ششناسى تحقيقات كيفى، تهران: پژوهشگاه حوزه و
. دانشگاه، 1391
در ،« روش شناسى نظرية بنيادى » . ايمان، محمدتقى و منيژه محمديان
،( فصلنامة رو ششناسى علوم انسانى (حوزه و دانشگاه)، ش 56 )پاييز 1387
.54 - ص 31
راهبرد كيفى پژوهش نظرية مفهوم سازى » ، پويا، عليرضا و حسنيه طباطبايى
( در دوماهنامة توسعة نيروى انسانى پليس، سال هشتم، ش 37 ،« بنيادىمهر و آبان 1390 )، ص 11
دانايى فرد، حسن. رو ششناسى پژوهش كيفى در مديريت: رويكردى جامع،
. تهران: انتشارات صفار، 1383
.www.spssx.com/q.pdf شهبازى، مهدى. روش تحقيق كيفى، در
شيرى، حامد. رو ششناسى تئورى زمين هاى، كارنوشت دورة دكترى، گروه
. جامعه شناسى دانشگاه اصفهان، 1387
عابدى، حيدرعلى و نازآفرين حسينى و محسن شهريارى و مجيد كاظمى و
ماهرخ كشورى، روش تحقيق در پرستارى و مامايى، اصفهان: دانشگاه آزاد
. اسلامى (خوراسگان)، 1387
فليك، اووه. درآمدى بر تحقيق كيفى، ترجمة هادى جليلى، تهران: انتشارات:
. نشر نى، 1387
گروت، ليندا. رو شهاى تحقيق در معمارى، ترجمة عليرضا عينى فر. مؤسسة
. انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1386
گلكار، كوروش. آفرينش مكان پايدار، تهران: انتشارات دانشگاه شهيد
. بهشتى، 1390
در ،« تئورى هاى طراحى شهرى: تحليل گونه شناختى تئورى ها » .
.33 - صفه، ش 29 (پاييز و زمستان 1378 )، ص 16
لك، آزاده. بازآفرينى حس دلبستگى به مكان در محلات مسكونى بعد از
. زلزله: بم، پايان نامة دكترى، دانشگاه شهيد بهشتى، 1392
درك معنايى حس مكان در بازسازى مسكونى بعد از زلزله: » .
در فصلنامة علم ى پژوهشى مسكن و محيط روستا، (در حال چاپ). ،« بم
لنگ، جان. آفرينش نظرية معمارى: نقش علوم رفتارى در طراحى محيط،
. ترجمة عليرضا عينى فر، دانشگاه تهران، 1391
محمدپور، احمد. تجربة نوسازى: مطالعة تغيير و توسعه در هورامان با روش
. نظرية زمين هاى، تهران: نشر جامعه شناسان، 1392
گراندد تئورى: نظريه سازى استقرايى بر اساس داده هاى » . منصوريان، يزدان
.( در فصلنامه پژوهش در مسائل تعليم و تربيت، ( 1386 ،« واقعى
هالووى، ايمى. روش تحقيق كيفى در پرستارى، ترجمة حيدرعلى عابدى،
. تهران: انتشارات بشرى، 1385
Alexandre, Laura. Meaning of Place: Exploring Longterm
Residents Attachment to the Physical Environment
in Northern New Hampshire, PhD thesis in https://etd.
ohiolink.edu/ap:10:0::NO:10:P10_ETD_SUBID:48014, 2008.
Birks, M. & J. Mills. Grounded Theory: A Practical Guide.
London: Sage Publications, 2011.
Bonaiuto, Marino & Ferdinando Fornara & Mirilia Bonnes,
“Indexes of Perceived Residential Environment Quality
and Neighborhood Attachment in Urban Environments: A
Confirmation Study on the City of Rome”, in Landscape and
Urban Planning, Vol. 65, Issues 1-2 (15 Septemrer 2003), pp.
- 52.
Bonaiuto, Marino & Giuseppe Carrus & Helga Martorella
and Mirilia Bonnes. “Local Identity Processes and
Environmental Attitudes in Land Use Changes: The
Case of Natural Protected Areas”, in Journal of Economic
Psychology,No. 23 (2002), pp. 631-653.
Chamberlain, Kerry, What Is Grounded Theory? Qualitative
Research for the Human Science, 1995, in http://Kerlins.Net/
Bobbi/Research/Qualresearch/Bibliography/Gt.Html.
Creswell, John W. Research Design: Qualitative, Quantitative,
and Mixed Methods Approaches. 3rd Edition. Los Angeles:
Sage Publications, Inc., 2009.
________ . Qualitative Inquiry and Research Design:
Choosing Among Five Approaches (2nd ed.), Thousand
Oaks,. CA: Sage, 2007.
Dixon, John and Kevin Durrheim. “Dislocating Identity:
Desegregation and the Transformation of Place”.in Journal
of Environmental Psychology, No. 24 (2003), pp. 455–473.
Gieryn, Thomas F. “A Space for Place in Sociology”, in
Annual Review of Sociology,No. 26 (2000), pp. 463–496.
Glaser, B. Basics of Grounded Theory Analysis: Emergence v.
Forcing, Mill Valley, CA: The Sociology Press, 1992.
________ . Doing Grounded Theory: Issues and Discussions,
Mill Valley,CA: Sociology Press, 1998.
Glaser, B. and A. Strauss. The Discovery of Grounded Theory:
Strategies for Qualitative Research, Chicago, IL: Aldine, 1967.
Hatley, Pamela Jo. Preserving Place: A Grounded Theory
of Citizen Participation in Community-Based Planning, in
http://scholarcommons.usf.edu/etd, 2013.
Kelly, John.”A Proposition for a Construction Research
Taxonomy”, in Khosrowshahi, F (Ed.), Proceedings
th Annual ARCOM Conference, 1-3 September 2004,
Edinburgh, UK. Association of Researchers in ConstructionManagement, Vol. 2 (2004), pp.1175–86.
Lang ,Jon. Creating Architectural Theory: The Role of the
Behavioral Sciences in Environmental Design, New York: Van
Nostrand, 1987.
Manzo, Lynn. “For Better or Worse: Exploring the Multiple
Dimensions of Place Meaning”, in Journal of Environmental
Psychology, No. 25 (1) (2005), pp. 67-86.
Manzo, Lynn. C. & Rachel G. Kleit & Dawn Couch. “Moving
Once is Like Having your House on Fire Three Times: The
Experience of Place and Displacement Among Residents
of a Public Housing Site”,in Urban Studies, No. 45 (9) (2008),
pp. 1855-1878.
Milligan, Melinda. “Displacement and Identity
Discontinuity: The Role of Nostalgia in Establishing New
Identity Categories”. In Symbolic Interaction, No. 26 (2003),
pp. 381– 403.
Moore. Jeanne, “Placing Home in Context”, in Journal of
Environmental Psychology, No. 20, (2000), pp. 207–217.
Morse, Janice M & Peggy Anne Field. Nursing Research: The
Application of Qualitative Approaches , Nelson Thornes,
Morse. Janice, Lyn Richards. Readme First for a User’s Guide
to Qualitative Methods. Thousand Oaks, London, New
Delhi: Sage, 2000.
Newman, W. Lawrence. Social Research Methods:
Qualitative and Quantitative Approaches, USA: Allen &
Bacon, 1997.
Norberg-Schulz, Christian. Genius Loci: Towards a
Phenomenology of Architecture, New York: Rizzoli, 1980.
Pandit, Naresh. “The Creation of Theory: A Recent
Application of the Grounded Theory Method”,in The
Qualitative Report, 2 (4) (1996), pp. 1-20.
Patterson, Michael E. & Daniel R. Williams. “Maintaining
Research Traditions on Place:Diversity of Thought and
Scientific Progress”, in Journal of Environmental Psychology,
No. 25 (2005), pp. 361–380.
Pretty, Grace & Heather M. Chipuer & Paul Bramston,.”Sense
of Place Amongst Adolescents and Adults in two Rural
Australian Towns: The Discriminating Features of Place
Attachment, Sense of Community and Place Dependence
in Relation to Place Identity”, in Journal of Environmental
Psychology, No. 23 (3) (fall 2003), pp. 273-287.
Runeson, K.G. & M. Skitmore. “Scientific Theories”, in
Andrew Knight & Les Ruddock (eds), Advanced Research
Methods in the Built Environment, Wiley-Blackwell, Oxford,
UK, 2008, pp. 75-85.
Seamon, David. “A Way of Seeing People and Place:
Phenomenology in Environment-Behavior Research”, in
Wapner, S. & J. Demick & T. Yamamoto & H. Minami, (eds.),
Theoretical Perspectives in Environment-Behavior Research,
New York: Plenum, 2000, pp. 157-78.
Stedman, Richard C. “Is it Really Just a Social Construction?
The Contribution of the Physical Environment to Sense of
Place”, in Society and Natural Resources, No.16 (2003).pp.
–685.
Trost, J. “Research Note: Statistically Nonrepresentative
Strati®ed Sampling: A Sampling Technique for Qualitative
Studies”, in Qualitative Sociology, 9 (1) (1986) , 54- 57.
Waxman, Lisa Kinch. More Than Coffee: An Exploration of
People, Place, and Community with Implications for Design,
PhD thesis, in http://diginole.lib.fsu.edu/etd/1228/. 2004.
مسابقات
جوایز
نشریات