ارزیابی آسیب‌پذیری ریخت‌های شهری در برابر حملات هوایی با رویکرد پدافند غیرعامل؛ بررسی موردی: منطقه 6 شهر تهران
Evaluation of the Vulnerability of Urban Morphology to Air Attacks Using Passive Defense Approach Case Study: 6th District of Tehran
اشتراک گذاری
اشتراک در شبکه های اجتماعی :
گزارش خطا
مروزه با پیشرفت سلاحهای دوربُرد نظامی، نقش شهرها در ایجاد امنیت ناشی از جنگ بیش از پیش اهمیت یافته است. رعایت ملاحظات پدافند غیرعامل در طراحی و ساماندهی عناصر شکل‌دهنده شهرها می‌تواند به میزان قابل توجهی از آسیب‌پذیری آنها بکاهد. هدف این پژوهش، ارزیابی آسیب‌پذیری ریخت‌های مختلف شهری در برابر حملات هوایی از منظر ملاحظات پدافند غیرعامل است. به‌عنوان نمونه مطالعاتی، منطقه 6 شهر تهران به دلیل وجود کاربری‌های ارزشمندی همچون وزارتخانه‌ها، ادارات و سازمانهای دولتی و خصوصی متعدد انتخاب شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. بدین ترتیب با جمع‌آوری ادبیات نظری رویکرد پدافند غیرعامل و همچنین ریخت‌شناسی شهری به روش اسنادی- کتابخانه‌ای، معیارهایی جهت سنجش میزان آسیب‌پذیری تعیین و با مصاحبه از متخصصان تدقیق گردید و به روش دلفی متخصصان توسط تکمیل 20 پرسش‌نامه وزن‌دهی شد. اطلاعات به‌دست آمده به همراه مشاهدات و برداشت‌های میدانی به روش سلسله مراتبی معکوس (IHWP) و با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد که پهنه شرقی و شمال شرقی منطقه و محدوده خیابان کارگر آسیب‌پذیری بالایی دارند و قسمت جنوبی و شمال‌غربی منطقه از این نظر مناسب هستند. در کل می‌توان مهم‌ترین ویژگی‌های ریخت شهری مناسب از منظر پدافند غیرعامل را بلوک‌های کوچک‌تر با فشردگی شکلی کم، تراکم پایین، قدمت و کیفیت مناسب ابنیه در نظر گرفت.
Nowadays, with the advent of long distance military weapons, the role of cities has become more important in provide safety in wars. Military threats have continued due to insecurity in the Middle East and the presence of valuable potentials in Iran. Safe urban design, by paying attention to the physical vulnerability of the city against threats, can improve the conditions of cities. It tries to plan new urban development properly or to solve existing problems by identifying appropriate urban morphology from the perspective of passive defense. Obviously, some concepts such as city structure, urban texture, urban form, density, and urban networks can be effective in reducing the vulnerability of the city to military strikes. In this context, it seems that such concepts should be reorganized and redesigned. Observing passive defense considerations in designing and organizing urban facilities can significantly reduce their vulnerability. Moreover, recognizing the characteristics of suitable urban morphology from the perspective of passive defense in new urban development can be a solution for urban security. The purpose of this study is to evaluate the vulnerability of various urban sprawl against air strikes from the point of view of passive defense considerations. As a case study, the 6th district of Tehran has been selected because of valuable land uses, such as ministries, governmental agencies and private organizations. The method of measuring the vulnerability of various urban sprawl against air strikes in this research is descriptive-analytic. This practical research is carried out by collecting theoretical literature review using documentary methods. The survey method with observation, interview and questionnaire is used to achieve this goal. For this purpose, evaluation criteria are extracted by studying theoretical literature of passive defense considerations and urban morphology. These criteria are determined by conducting interviews with experts and were cared for in the Delphi method. The statistical society of this study are urban planners and architects who are proficient in passive defense considerations at relevant universities and organizations. Twenty of them were randomly selected to complete the questionnaire. Then, using the Inversion Hierarchical Weight Process (IHWP), the importance and weight of the criteria and sub-criteria were determined. The GIS software program, by disassembling layers for each criterion, provides the final vulnerability map for the 6th district of Tehran. Due to the objective and scope of the study, it only examines the vulnerability through the map. However, Argentina Square, Kargar Street and the Shahid Ghomnam Highway have high vulnerability in the area due to their high construction density and old age. Generally speaking, it can be concluded that smaller blocks with low shaped compaction, along with large land lots and low occupancy levels of the masses, can be regarded as an appropriate city morph from the perspective of passive defense. Regarding the buildings, low density and newly constructed ones, proper quality and low complexity form are considered appropriate. Moreover, wide streets, confinement, and low-level integration are appropriate from this perspective.
(1.2 مگابایت)
دانلود مقاله
مشخصات مقاله
- ابراهیمیان قاجاری، یاسر؛ آل شیخ، علی‌اصغر؛ مدیری، مهدی؛ حسنوی، رضا (1393). «مدل‌سازی آسیب‌پذیری ساختمانهای شهری با استفاده از روشهای دلفی و تحلیل سلسله مراتبی در محیط GIS (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران)»، اطلاعات جغرافیایی، 23 (91)، 5-20.
- ابوالحسنی، عبدالله (1384). پدافند غیرعامل- معماری و طراحی شهری در ایران، تهران: معاونت پدافند غیرعامل قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا (ص).
- اخباری، محمد؛ احمدی‌مقدم، محمدعلی (1393). «بررسی پدافند غیرعامل در مدیریت شهری»، فصلنامۀ ژئوپلتیک، 10 (2)، 36- 69.
- اسکندری، حمید (1389). دانستنی‌های پدافند غیرعامل، انتشارات بوستان حمید، تهران.
- اصغریان جدی، احمد (1383). الزامات معمارانه در دفاع غیرعامل پایدار، طرح پژوهشی دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
- اکبری، عباس (1384). دفاع غیرعامل، آشنایی با اصول و ملاحظات، تهران: معاونت دفاع غیرعامل قرارگاه دفاع هوایی خاتم الانبیاء(ص).
- ترابی، کمال؛ مهدی‌نژاد، عبدالحمید (1391). «بررسی آسیب‌پذیری بدنه شبکه‌های ارتباطی شهرها در برابر حملات هوایی با استفاده از روش IHWP و GIS منطقه شش تهران»، علوم و فناوری‌های پدافند غیرعامل، 3(4)، 295-303.
- حاتمی‌نژاد، حسین؛ فتحی، حمید؛ عشق‌آبادی، فرشید (1388). «ارزیابی میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای در شهر نمونه موردی منطقه10 شهرداری تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی»، 68، 1-20.
- حاجی‌اکبری، سیاوش (1390). مدل‌سازی آسیب‌پذیری محیط‌های شهری از نظر کالبدی، مطالعه موردی شهر اصفهان، پژوهشکده شهرسازی و معماری دفاعی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.
- حبیبی، کیومرث (۱۳۸۵). ارزیابی سیاستهای توسعه کالبدی، بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری با استفاده از GIS، پایان‌نامه برای دریافت درجه دکتری در رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران.
- حسینی، سید بهشید؛ شریفه سرگلزایی، احمدرضا (1390). «بررسی چگونگی ارتقاء سطح کیفی عملکرد عناصر شهری با رویکرد پدافند غیرعامل»، همایش شهرسازی و معماری با رویکرد پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.
- دهخدا، علی اکبر (1351). لغت نامه دهخدا، جلد چهارم. موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- زیاری، کرامت الله (1378). برنامه‌ریزی شهرهای جدید، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران.
- سنگ‌سفیدی، ابراهیم (1393). آسیب‌پذیری شبکه حمل و نقل شهری با استفاده از GIS، پژوهشکده شهرسازی و معماری دفاعی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.
- صدری افشار، غلامحسین. حکمی، نسرین (1373). فرهنگ فارسی امروز، مؤسسه نشر کلمه، تهران.
- صیامی، قدیر؛ لطیفی، غلامرضا؛ تقی‌نژاد، کاظم؛ زاهدی کلاکی، ابراهیم. (1392). «آسیب‌شناسی پدافندی ساختار شهری با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی AHP و .GIS مطالعه موردی شهر گرگان»، آمایش جغرافیای فضا، 3 (10)، 21-42.
- عبدالهی، مجید (1382). مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات شهرداری‌ها، تهران.
- عزیزی، محمدمهدی؛ برنافر، مهدی (1390). «فرآیند مطلوب برنامه ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل»، فصلنامه مطالعات شهری، 1، 9-22.
- فرزام شاد، مصطفی؛ عراقی‌زاده، مجتبی (1391). مبانی برنامه‌ریزی و طراحی شهر امن از منظر پدافند غیرعامل، انتشارات علم آفرین، تهران.
- لینچ، کوین (۱۳۸۱). تئوری شکل شهر، ترجمۀ سیدحسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
- مبحث بیست و یکم مقررات ملی ساختمان (1395). مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
- مدنی پور، علی (۱۳۷۹). طراحی فضای شهری: نگرشی بر فرایندهای اجتماعی – مکانی، ترجمۀ فرهاد مرتضایی، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، تهران.
- مدیری، مهدی (1389). الزامات مکان‌یابی تاسیسات شهری و ارائه الگوی بهینه از دیدگاه پدافند غیرعامل، رساله دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران.
- مشاور نقش جهان پارس (1389). طرح تفصیلی منطقه 6 شهر تهران.
- نباتی، عزت الله (1389). پدافند غیرعامل با رویکرد به حوزه تهدیدات، مرکز آموزشی و پژوهشی شهید صیاد شیرازی، تهران.
- هاشمی فشارکی، سیدجواد؛ شکیبامنش، امیر (1390). طراحی شهری از منظر دفاع غیرعامل، انتشارات بوستان حمید، تهران.
- Bitarafan, M., Hosseini, S. Bagher., Sabeti, N., Bitarafan, A. (2016). “The architectural evaluation of buildings’ indices in explosion crisis management”, Alexandria Engineering Journal, 55, 3219- 3228.
- Bramely, Glen & Kirk, Karryn. (2005). “Does planning make a difference to urban form? Recent evidence from Central Scotland”, The Journal of Environment and Planning, 37, 355-378.
- Caniggia, G., Maffei, G. L. (2001). Architectural composition and building typology: interpreting basic building. Alinea: Florence.
- Cardona, O. D. (2003). “The need for rethinking the concepts of vulnerability and risk from a holistic perspective: a necessary review and criticism for effective risk management, Mapping vulnerability”, Disasters, development and people.
- Chandra, S., Chhetri, P., Corcoran, J. (2009). “Spatial patterns of urban compactness in Melbourne: an urban myth or a reality”, In: Ostendorf, B., Baldock, P., Bruce, D., Burdett, M. and Corcoran, P., eds. Proceedings of the Surveying and Spatial Sciences Institute Biennial International Conference, Adelaide, Australia, 231-242.
- Clifton, Kelly et al., (2008). “Quantitative analysis of urban form: A multidisciplinary review”, Journal of Urbanism, 1(1), 17-45.
- Conzen, M.R.G. (1960). Alnwick, Northumberland: a study in town plan analysis, Institute of British Geographers Puplication 27, London: George Philip.
- Cowan, Robert (2005). The Dictionary of Urbanism. London: Streetwise Press.
- Cuthbert, Angela. L & Anderson, Wiliam, P. (2002). “An Examination of Urban Form in Halfax Dartmouth: Alternative Approaches iv Data”, Canadian Journal of Urban Research, 11 (2), 213 -237.
- Emrich, C. T., and Cutter, S. L. (2011). “Social vulnerability to climatesensitive hazards in the southern United States”, Weather, Climate, and Society, 3(3), 193-208.
- Esmaeeli, F., Chegini, M., Moradi Saleh, A. (2017). “Prioritization of Passive Defense Measures to Reduce the Vulnerability of Cities”, Palma Journal, 16, 75-89.
- Fema 430. (2007). Guidelines Dealing with Potential Terrorist Attacks. Retrieved from file:///C:/Documents%20and%20Settings/Administrator/My%20Documents/Downloads/The_Need_for_Rethinking_the_Concepts_of_Vulnerabil.pdf.
- Huang, J., Lu X, X., Sellers J, M. A. (2007). “A global comparative analysis of urban form, Applying spatial metrics and remote sensing”, Landscape and Urban Planning, 82(4), 184-197.
- Hufschmidt, G. (2011). “A comparative analysis of several vulnerability concepts”, Natural hazards, 58(2), 621-643.
- Kropf, K. (1993). The definition of built form in urban morphology, Birmingham: University of Birmingham.
- Lacina, B. (2006). “Explaining the Severity of Civil Wars”, Journal of Conflict Resolution, 50 (2), 276-289.
- McGarigal, K., Cushman, S. A., Ene, E. (2012). "Spatial pattern analysis program for categorical and continuous maps, Computer Software Program Produced By the Authors at the University of Massachusetts, Amherst. FRAGSTATS V4. http://wwwumassedu/landeco/research/fragstats/fragstatshtml.
- Mohammadi, H., Naghibi, M. (2015). “Vulnerability Assessment of Critical Centers in the Missile Attacks (Case study: Water Company in Region 3 of Yazd)”, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5, 839-845.
- Moudon, A.V. (2000). “Proof of goodness: a substantive basis for new urbanism”, Places, 13(2), 38-43.
- Santiago, R.S., Bribiesca, E. (2009). “State of the art of compactness and circularity measures”, International Mathematical Forum, 4 (27), 1305-1335.
- Shakibamanesh, Amir. (2015). “Secure urban design in terms of passive defense approach; Analyticalconsiderations for improving form-based characteristics in Iranian cities”, Armanshahr, Spring-Summer, 8, (14), 145-164.
- Summers, A. (2015). “Cultural cognitive differences in the spatial design of three- dimensional game environments”, proceedings of the 10th international space syntax symposium, London.
- Wentz, L. (1997). “Shape analysis in GIS”, AutoCarto, 5, 204-213.
- Wolf, S., Hinkel, J., Hallier, M. Bisaro, A., Lincke, D., lonescu, C., and Klein, R. J. (2013). “Clarifying vulnerability definitions and assessments using formalization”, International Journal of Climate Change Strategies and Management, 5(1), 54-70.
مسابقات
جوایز
نشریات
