بررسی ميزان اثر و نقش پوشش گياهی بر متغيرهای تعيين کننده آسايش حرارتی فضای باز مطالعه موردی: اقليم گرم و خشک سيستان

گزارش خطا
نویسنده : مرتضی ادیب، محمدرضا حافظی، جمشيد داوطلب
محل انتشار : نشریه صفه 75
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
زبان : فارسی
دوره : 26
شماره : 75
زمان انتشار : زمستان 1395

فضاي باز عرصه‌اي براي بسياري از فعاليت‌هاي روزمره، و بهبود وضع زندگي در محيط‌هاي باز، يکي از مهم‌ترين مباحث معماران و شهرسازان است. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با توجه به ضرورت و نياز رواني انسان به حضور در فضاهاي باز و اهميتي که در برقراري آسايش در اين‌گونه فضاها يک براي حضور طولاني‌تر و با کيفيت‌تر افراد احساس مي‌شود، ضمن بررسي و شناخت ويژگي‌هاي ساختاري فضاي سبز، عوامل مؤثر در ايجاد و تعديل شرايط آسايش حرارتي در فضاي بازِ متأثر از فضاي سبز را مورد کنکاش قرار داده و ميزان اثر هر عامل را مشخص کند. انتخاب منطقة سيستان در اقليم گرم و خشک حاشية کوير واقع در شرق ايران که امروزه به علت خشک‌سالي دست‌خوش تغييرات اقليمي زيادي شده است به منظور نمونة مطالعاتي، انتخابي مناسب در بين مناطق گرم و خشک ايران به حساب مي‌آيد. بنابراين هدف اصلي اين مقاله بررسي و کشف عوامل مؤثر بر پوشش گياهي در ايجاد آسايش حرارتي فضاي باز در اقليم گرم و خشک سيستان و تعيين ميزان اثر هر يک از عوامل به منظور بهبود وضع خرداقليمِ سبز است.

برداشت‌هاي ميداني در 29 مکان و دو محوطة متفاوت (فضاي سبز محض، و ترکيبي از فضاي سبز و ساختمان) در نزديکي يکديگر در دانشگاه زابل توسط دستگاه‌هاي هواشناسي Kestrel ،WBGT و TES در گرم‌ترين روزهاي سال در تير و مرداد 1395 با فواصل زماني 3 ساعته و در سه مقياس اقليم خرد، اقليم محلي، و اقليم شهري انجام گرفت. پارامترهاي دماي هوا، رطوبت نسبي، سرعت جريان باد و دماي کروي در هريک از نقاط تعيين‌شده برداشت و ميانگين دماي تابشي نيز با استفاده از داده‌هاي فوق محاسبه شد. در نهايت تحليل آماري و منطقي روابط بين متغيرهاي حاصل از کار ميداني به کمک نرم‌افزار Minitab و با استفاده از معيار آسايش گرمايي فضاي باز WBGT انجام پذيرفت.

بر اساس تحليل‌هاي انجام‌يافته و با بررسي وضعيت پارامترهاي مؤثر بر آسايش حرارتي، مشاهده شد که فضاي سبز در محل خود وضعيت محيطي را بهبود بخشيده و در مجموع مي‌تواند شرايط آسايش حرارتي فضاي باز را تعديل کند، اما بلافاصله با عبور از فضاي سبز شرايط محيطي به وضعيت قبل برمي‌گردد. علاوه بر آن بيشترين اثرگذاري فضاي سبز از بين پارامترهاي محيطي، بر سرعت باد و ميانگين دماي تابشي ديده شد. مقايسة مقياس‌هاي مختلف اقليم نيز نشان داد که شرايط آسايش حرارتي در اقليم خرد در زمان و مکان مورد مطالعة اين تحقيق، مناسب‌تر از شرايط اقليم شهري، و اقليم شهري مناسب‌تر از اقليم محلي است.

(800.9 کیلوبایت) دانلود مقاله  

مشخصات مقاله

مراجع :

احمدي ونهري، ارمغان. طراحي شهري انرژي کارا بر پاية ساختار سبز شهري. پاياننامة دکتري طراحي شهري. استاد راهنما: علي غفاري، منصوره طاهباز، دانشگاه شهيد بهشتي، دانشکدة معماري و شهرسازي، 1395.

اسلامي، محمدامين، نوذري فردوسيه، احمد، و منصوره طاهباز. «راهکارهاي طراحي اقليمي معابر فضاي باز، مطالعه موردي: پياده راههاي دانشگاه کاشان». در هويت شهر، ش 26 (تابستان 1395)، ص 33-46.

پورديهيمي، شهرام. زبان اقليمي در طراحي محيطي پايدار. جلد 1 و 2. تهران: انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، 1390.

رازجويان، محمود. آسايش در پناه باد. تهران: انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، 1379.

رضايي، ناهيده، و منصوره طاهباز. «ارزيابي کيفيت اقليمي مسيرهاي ارتباطي باز و نيمهباز پرديس دانشگاه کاشان». در نامة معماري و شهرسازي، ش 16 (بهار و تابستان 1395)، ص 163-181.

تقوايي، سيدحسن، طاهباز، منصوره، و سمانه متقيپيشه. «نقش سايه در باغ ايراني، بررسي وضعيت آسايش اقليمي در باغ جهاننما و باغ دلگشا». در مطالعات معماري ايران، ش 7 (بهار و تابستان 1394)، ص 35-56.

طاهباز، منصوره. آسايش در فضاهاي باز و معابر. پاياننامه کارشناسي ارشد معماري. استاد راهنما: محمود رازجويان، دانشگاه شهيد بهشتي، دانشکدة معماري و شهرسازي، 1369.

طاهباز، منصوره، جليليان، شهربانو، و فاطمه موسوي. «آموزههايي از معماري اقليمي گذرهاي کاشان، تحقيق ميداني در بافت تاريخي شهر». در مطالعات معماري ايران، ش 1 (بهار و تابستان 1391)، ص 59-83.

گندمکار، امير. «بررسي همديد انرژي باد در منطقة سيستان، ايستگاه زابل». در فضاي جغرافيايي، ش 27 (پاييز 1388)، 161-180.

متقيپيشه، سمانه. سايه و آسايش در باغ ايراني، نمونه مورد مطالعه: باغهاي شيراز. پاياننامة کارشناسي ارشد معماري منظر. استاد راهنما: سيد حسن تقوايي، منصوره طاهباز. دانشگاه شهيد بهشتي، دانشکدة معماري و شهرسازي، 1392.

منعام، عليرضا. آسايش محيطي در فضاهاي باز شهري. پاياننامه دکتري معماري. استاد راهنما: محسن فيضي، مصطفي بهزادفر، دانشگاه علم و صنعت ايران، دانشکدة معماري و شهرسازي، 1390.

Ahmed-Ouameur, Fouad & Andre Potvin. “Microclimates and Thermal Comfort in Outdoor Pedestrian Spaces: A Dynamic Approach Assessing Thermal Transients and Adaptability of the Users”. The American Solar Energy Society (ASES), SOLAR, Cleaveland, Ohio. American Solar Energy Society, American Institute of Architects: 592-597. 2007.

Ali-Toudert, Fazia. & Helmut Mayer. “Effects of Street Design on Outdoor Thermal Comfort”. In: KISS, A.; MEZŐSI, G.; SÜMEGHY, Z. (eds.) Landscape, Environment and Society. Szeged 45-55. 2006.

Andrade, Henrique. & Rute Vieira. “A Climatic Study of an Urban Green Space: The Gulbenkian Park in Lisbon (Portugal)”. Finisterra: Revista portuguesa de geografia, 49: 27-46. 2007.

Ashrae. 2001. ASHRAE Fundamentals Handbook (SI Edition). American Society of Heating, Refrigerating and Air- Conditioning Engineers. 2001.

Bernatzky, A. “The contribution of trees and green spaces to a town climate”. Energy and Buildings. 5: 1-10. 1982.

Bosselmann, Peter. Sun, Wind, and Comfort A Study of Open Spaces and Sidewalks in Four Downtown Areas. IURD Monograph Series, Institute of Urban and Regional Development, UC Berkeley. 1984.

Carmona, Matthe & Steve Tiesdell. Urban Design Reader. Oxford, Burlington, MA: Elsevier / Architectural Press. 2007.

Chen, Hong. Ooka, Ryozo. Huang, Hong & Takashi Tsuchiya. “Study on Mitigation Measures for Outdoor Thermal Environment on Present Urban blocks in Tokyo Using Coupled Simulation”. Building and Environment, 44: 2290-2299. 2009a.

Chen, Hong. Ooka, Ryozo. & Shinsuke Kato. “Study on Optimum Design Method for Pleasant Outdoor Thermal Environment Using Genetic Algorithms (Ga) and Coupled Simulation of Convection, Radiation and Conduction”. Building and Environment, 43. 2008.

Chen, Zhuolun. Krarti, Moncef. Zhai, Zhiqiang. Meng, Qinglin & Lihua Zhao. Sensitive Analysis of Landscaping Effects on Outdoor Thermal Environment in a Residential Community of Hot-Humid Area in China. The seventh International Conference on Urban Climate, Yokohama, Japan. 2009b.

Emmanuel, R. “Thermal comfort implications of urbanization in a warm-humid city: the Colombo Metropolitan Region (CMR)”. Sri Lanka. Building and Environment. 40. 1591-1601. 2005.

Fahmy, Mohamad. Stephen Sharples. & Ali Eltrapolsi. “Dual Stage Simulations to study the Microclimatic Effects of Trees on Thermal Comfort in a Residential Building”. Eleventh International IBPSA Conference Glasgow, Scotland, July 27-30. 2009.

Fanger, P.O. Thermal Comfort: Analysis and Applications in Environmental Engineering. New York. McGraw Hill. 1972.

Gaitani, N. Mihalakakou, G. & Mat Santamouris. “On the Use of Bioclimatic Architecture Principles in Order to Improve Thermal Comfort Conditions in Outdoor Spaces”. Journal of Building and Environment, 42: 317-324. 2007.

Givoni, B. Man, Climate and Architecture. London. Applied Science Publishers. 1976.

Hidayat. & Wahyu Imawan. “The Ecological Rple of Trees and Their Interactions in Forming the Microclimate Amenity of Environment”. Jurnal Bumi Lestari. Vol. 10, No. 2, Agustus, pp. 182-190. 2010.

ISO 7726. Ergonomics of the thermal environment - Instrument for measuring physical quantities. Geneva, Switzerland: International Organization for Standardization. November 1998.

Liébard, A. & A, De Herde. Traité d’architecture ET d’urbanisme bioclimatique. Concevoir, édifier ET aménager avec le développement durable. Éd. Le moniteur. 2005.

Lin, Tzu-Ping. Matzarakis, Andreas & Ruey-Lung Hwang. “Shading Effect on Long- Term Outdoor Thermal Comfort”. Building and Environment, 45: 213–221. 2010a.

Lin, Tzu-Ping. Matzarakis, Andreas. Hwang, Ruey-Lung & Chihyen Huang. “Effect of Pavements Albedo on Long-Term Outdoor Thermal Comfort”. BIOMET 7 Conference, Freiburg, Germany. 2010b.

Monteiro, Leonardo Marques. & Marcia Peinado Alucci. Outdoor Thermal Comfort: Comparison of Results of Empirical Field Research and Predictive Models Simulation. Windsor, Cumberland Lodge, Windsor. 2006b.

Monteiro, Leonardo Marques. & Marcia Peinado Alucci. “Outdoor Thermal Comfort: Comparative Study of a Sidewalk, a Square and a Park in a Downtown Area”. The seventh International Conference on Urban Climate, 29 June - 3 July 2009 Yokohama, Japan. 2009b.

Panagopoulos, T. “Actas da 1a Conferencia sobre Edificios Eficientes, Universidade do Algarve”. 25 de Janeiro de 2008. Pp: 1-4. 2008.

Saito, Ikuo. Ishihara, Osamu. & Tadahisa Katayama. “Study of the Effect of Green Areas on the Thermal Environment in an Urban Area”. Energy and Buildings, 15: 493-498. 1990.

Saito, I. Ishihara, O. & Katayama T. “Study of the effect of green areas on the thermal environment in an urban area”. Energy and Buildings. 15(3). 493-498. 1991.

Santamouris, M. Advances in passive cooling (buildings, energy and solar technology series). Earthscan. Sterling. 2007.

https://fa.wikipedia.org/wiki/زابل

http://www.Kestrelweather.com

http://www.saenco.com/hse/1392-05-01-08-00-12/tes-1341.html

http://www.testequipmentdepot.com/reed/thermometers/8778.htm

مسابقات

جوایز

نشریات

منابع اینترنتی :

http://sofeh.sbu.ac.ir/