ساختمان تجاری و مسکونی مرز

ساختمان تجاری و مسکونی مرز در شهر مرزی بانه در استان کردستان واقع شده است . شهر بانه در دامنه ی شمالی رشته کوه های زاگرس واقع شده و دارای اقلیمی کوهستانی می باشد . بافت شهر به صورت متراکم و فشرده بوده تا از اتلاف حرارتی جلوگیری شود . بیشترین مصالح مصرفی در ساختمان های شهر سنگ می باشد و اکثر ساختمان ها دارای طیف رنگی کرم ، خاکی می باشند.

سایت پروژه در یکی از بلوارهای اصلی شهر قرار گرفته و در نبش یک کوچه می باشد . زمین پروژه دارای مساحتی 500 متر مربعی می باشد که از تجمیع 3 بلوک کنار هم شکل گرفته است . برنامه پروژه به گونه ای شکل گرفته بود که یک طبقه زیر زمین (پارکینگ و تجاری) ، طبقه همکف و یک نیم طبقه ( تجاری ) و یک طبقه روی آن که یک واحد مسکونی به صورت تخت را شامل می شد . کارفرما خواستار ارتباط واحد تجاری زیرزمین با واحد تجاری طبقه همکف و همچنین ورودی کاملا مجزا برای واحد مسکونی بود . بدین ترتیب برنامه پروژه در یک واحد تحاری و یک واحد مسکونی خلاصه می شد .

قرارگیری این دو عملکرد کنار هم که ازنظر ماهیت و نیاز ها کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و هماهنگی آن ها در یک پروژه مهمترین چالش طراحی بود.

بدین ترتیب به دلیل وجود دو عملکرد مختلف در پروژه و تاثیرات آنها بر جدار بیرونی و یکسان بودن ارزش بصری آنها در حجم (از لحاظ تناسبات طولی و ارتفاعی) ، حجمی یکپارچه و هماهنگ که در کلیت به صورت یک فرم پیوسته دیده می‌شود ، مورد بررسی قرار گرفت. برای پیشبرد این ایده و با توجه به تناسبات طولی ، عرضی و ارتفاع ساختمان و هماهنگی حجم با بافت ریزدانه شهری  از استراتژی خرد کردن حجم استفاده شد. با توجه به فضاهای درون پروژه و نیاز فضاها به نور ، صفحاتی در نظر گرفته شد که با در کنارهم قرار گرفتن این صفحات  ، حجم اصلی شکل می‌گیرد. این صفحات و نو ع تقسیم بندی و تناسبات آن ها بر اساس تناسبات طلایی شکل گرفت تا بتواند بیشترین بازدهی بصری را داشته باشد. برای فضای تجاری صفحات با مقیاس بزرگتر و بازشوهایی وسیعتر و برای فضاهای مسکونی نیز با توجه به عملکرد داخلی آن ، بازشوهایی متناسب با فضاها شکل گرفت . بدین ترتیب پروژه به صفحاتی تبدیل شد که از کنار هم قرارگیری این صفحات به یک ججم واحد می رسیم که علاوه بر هماهنگی با بافت پیرامون خود ، دارای چالشی در درون خود برای تبعیت فرم از عملکرد بود .

با شکل گیری صفحات که پروژه را به چند حجم کوچکتر تقسیم کرده بودند ، با عقب و جلو کردن صفحات نسبت به یکدیگر پروژه دارای عمق شد و نمای دوبعدی تبدیل به سه بعد شد . بازشوهایی که در هریک از صفحات قرار داشت با دیتیلی که نشان دهنده ی بریدگی صفحات بود شکل گرفتند .  

 پس از شکل گیری حجم کلی ، صفحات و بازشوها ، برای نماین کردن پروژه در بافت شهری از عنصر رنگ استفاده شد . بدین گونه که تمامی صفحات شکل دهنده حجم از جنس سیمان سفید شکل گرفت و در فاصله بین صفحات از رنگ مشکی استفاده شد . در نهایت پروژه خود را به رنگ سیاه و سفید در بافت شهری نمایان کرد .

پله 

مسئله‌ی دیگری که در طراحی فضای مسکونی مورد توجه قرار گرفت ، ایجاد لایه‌ای مابین فضای درون و بیرون بود که کیفیت  فضایی هر دو را داشته باشد. این فضا  در قسمت پله‌های ورودی واحد مسکونی شکل گرفت و باعث شد پله‌های دسترسی ، که معمولا در ساختمان‌های مسکونی به صورت فضای مرده قرار می‌گیرد ، به فضایی پویا و قابل استفاده تغییر ماهیت دهد. این لایه‌ی مابین هم درون است هم بیرون ، هم این است و هم آن . این فضا علاوه بر حفظ برخی کیفیت‌های فضای بیرونی (دید به آسمان و فضای تهی پیوسته ) ویژگی فضاهای داخلی نظیر محرمیت را هم دارد. تلاش شد با ایجاد این فضا، پله سازماندهی شود و در کنار آن ماهیتی تازه به خود بگیرد و کاربر بتواند در حیاطی خصوصی که با محیط بیرونی نیز در ارتباط است از کیفیت مناسب فضا لذت ببرد.

همچنین با تغییر ماهیت پله ، ما فضای عملکردی را به فضای تعامل تبدیل کردیم تا ضمن ایجاد راه ارتباطی بین فضاها و نور مناسب ، محیطی برای مکث و گفتگو ایجاد شود که از طبقات مختلف دید داشته باشد.

بازشو

قرارگیری بازشوها با توجه به نیاز فضاهای داخلی به نور شکل گرفت . بدین گونه که هر فضا با توجه به تناسب و اندازه خود مقدار نور مورد نیاز را داشته باشد. پس از شکل گیری اندازه بازشوها دیتیلی خاص دیتیلی خاص برای هماهنگی بیشتر با پروژه طراحی شد . این دیتیل بدین گونه شکل گرفت که هر بازشو قسمتی از صفحه ای که بر روی آن قرار گرفته است را بریده و قسمت بریده شده را با چرخشی 90 درجه ای تبدیل به سکویی برای قرارگیری گل و گیاه می کند . بدین ترتیب هر بازشو با بریدن صفحه علاوه بر تامین نیاز نوری و تهویه فضای داخلی، سبزینگی را نیز همراه دارد .

پلان 

در شکل گیری پلان واحد مسکونی خواسته کارفرما فضایی کاملا تخت در یک طبقه بود . در ابتدا برای شکل گیری واحد ، عرصه های عمومی و خصوصی از یکدیگر جدا شدند . همچنین حیاطی خصوصی به مساحت 100 متر مربع در کنار واحد مسکونی دیده شد . این حیاط فضای نیمه باز اصلی در پروژه را شکل میدهد و محرمیت خود را نسبت به فضای بیرونی حفظ می کند. دسترسی به حیاط هم از عرصه عمومی ( پذیرایی ) و هم از عرصه خصوصی ( اتاق خواب ) امکان پذیر است و از سوی دیگر نورگیر اصلی فضاهای داخلی از این حیاط تامبن می شود . با توجه به فشردگی بافت شهری و تراکم بناها به داخل در این اقلیم ، در شکل گیری پلان واحد مسکونی و بازشوهای آن نیز این ویژگی مورد توجه قرار گرفت تا پروژه خود را به داخل جمع کرده و بیشتر بازشوها به فضای داخلی ( حیاط خصوصی ) باشد .

در تقسیم بندی واحد ، پس از عبور از ورودی و فضای تقسیم وارد فضای پذیرایی با مساحتی حدود 100 متر مربع می شویم . این فضا در کنار خود اتاق خواب میهمان و tv room  را دارا می باشد . برای جداسازی بصری قسمت آشپزخانه و ناهارخوری که فضاهای خدماتی واحد می باشند از دو پله که اختلاف سطحی 30 سانتی متری را به وجود می آورند استفاده شد . فضای ناهارخوری نیز از نورگیری که در قسمت مرکزی پلان تعبیه شد به آسمان دید دارد . در عرصه خصوصی نیز دو اتاق خواب با سرویس کامل و یک اتاق لباس با توجه به خواسته کارفرما تعبیه شد که هرکدام تراس های مجزای خود را دارا می باشند .