مسابقه معماری فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران

مسابقه معماری مجموعه فرهنگستان‌های ایران، بزرگترین مسابقه معماری بعد از انقلاب اسلامی، با تدارک گسترده و سازماندهی مناسب برگزار شد. برگزار کننده سازمان مجری ساختمان‌ها و تاسیسات دولتی و عمومی وزارت مسکن و شهرسازی است.

بنای مجموعه‌های فرهنگستان‌ها شامل سه فرهنگستان علوم، علوم پزشکی، زبان و ادب فارسی جمعا به مساحت 12000 مترمربع؛ فضاهای کارگروه‌های علمی سه فرهنگستان جمعا به مساحت 12000 مترمربع؛ کتابخانه و سایر بخش‌های جانبی به مساحت 12950 مترمربع؛ مجتمع گردهمایی به مساحت 21450 مترمربع است و مجموعا 58400 مترمربع زیربنا دارد. در زمینی به مساحت 82350 مترمربع در اراضی عباس آباد تهران ساخته خواهد شد.

در طرح اولیه‌ای که برای زمین تهیه شده مجموعه فرهنگستان‌ها و کتابخانه ملی در دو طرف میدانی به ابعاد 240 در 120 مترمربع قرار گرفته است.

طرح اول، کار مهندسین مشاور نقش جهان پارس، به لحاظ سادگی بیان و صراحت در طراحی، القای اهمیت فرهنگستان به عنوان یک بنای شاخص و یادمان شهری و وضوح توزیع فضایی و ارتباطات.

طرح دوم، کار مهندسین مشاور تجیر، به لحاظ بیانی نو و خلق فضاهای متدوام و سیال.

طرح سوم، کار مهندسین مشاور ایوان هشت بهشت، به لحاظ توزیع فضایی منطقی و سادگی روابط.

طرح چهارم، کار مهندس مشاور باوند،  به لحاظ ترکیب موزون عناصر معماری بومی و نو.

طرح پنجم، کار مهندسین مشاور نقش، به لحاظ توجه به جنبه‌ای فرهنگی و عملکردی.

64 داوطلب اعلام آمادگی کردند. پس از ارزیابی سوابق حرفه‌ای داوطلبان، مجری طرح 18 طراح را که دارای سوابق برتر بودند برگزید تا بابت هزینه‌های تهیه طرح به هر کدام یک میلیون تومان کمک کند. همچنین تقبل نمود که به هجده نفر که رتبه‌های یکم تا هجدهم را احراز کنند نیز هرکدام یک میلیون تومان بپردازد.

برای نفرات اول تا پنجم نیز به ترتیب جوایزی به مبالغ 50، 40، 30، 20 و 15 میلیون ریال در نظر گرفته شد.

ابتکار جالبی که مجری طرح در این مسابقه به کار بست این بود که 7 نفر از جمع 9 داور را با رای داوطلبان شرکت کننده در مسابقه انتخاب کرد و به این وسیله اعتماد خود را به جامعه تخصصی ابراز داشت.

داوران حدود چهار ماهی را که شرکت کنندگان سرگرم تهیه طرح بودند، با برگزاری جلسان منظمی، به بحث درباره ضوابط و معیارهای کلی و روش قضاوت و پیش‌بینی حالت‌های مختلفی که ممکن بود اتفاق بیفتد پرداختند و آیین‌نامه‌ای را برای داوری تنظیم کردند. پس از تحویل کارها در آخر فروردین 1373 و چیدن آن‌ها در تالار قضاوت که در محل نمایشگاه‌های دائمی تهران قرار داشت مدت یک ماه کار مطالعه و بررسی طرح‌ها ادامه یافت و داوران برای اعمال دقت هرچه بیشتر ده روز کاری را صرف بررسی و تبادل نظر کردند و سرانجام در جلسه دهم طرح‌های برگزیده یکم تا پنجم را انتخاب کردند.