تبیین اصول و مبانی طراحی سیستم‌های روشنایی در فضاهای تاریخی
An Explanation of Design Principles of Illumination Systems in Historical Places
اشتراک گذاری
اشتراک در شبکه های اجتماعی :
گزارش خطا
گرچه بیش از نیم قرن از آغاز حفاظت و مرمت علمی بناهای تاریخی کشورمان می گذرد، به دلیل کم توجهی نسبت به موضوع تخصصی روشنایی و نورپردازی بناهای تاریخی، کمتر می توان شاهد اجرای روشنایی مناسب در فضاهای تاریخی بود و معمولا این مهم با استفاده از روش های متفاوت و به صورت سلیقه ای انجام می پذیرد. در بهترین حالت ممکن، این عملیات به دست مهندسان برق و بدون آگاهی از ارزش فضاهای تاریخی، تنها در حد روشن کردن فضا اجرا می گردد. از این رو آشنایی با طراحی روشنایی و تسلط بر تشخیص مزایا و معایب تجهیزات نوری و انتخاب صحیح آن ها، به منظور حفظ میراث تاریخی، اهمیت ویژه ای دارد و برای دستیابی به نتایج لازم باید طراحی روشنایی مبتنی بر اصول و استانداردهای تعریف شده ای اجرا و از الزامات روند کاری یک پروژه مرمتی محسوب گردد. حال این سوال پیش روست که در طراحی و اجرای روشنایی در ابنیه تاریخی رعایت چه اصولی ضروری است؟ پژوهش حاضر به انشای اصول و توصیه های قطعی در این زمینه پرداخته است. به این منظور، با اتکا به دانش فیزیک نور و ویژگی های ساختاری و فضایی معماری سنتی ایرانی و همچنین رعایت دستورالعمل ها و ضوابط حفاظتی، اصول اولیه طراحی روشنایی در فضاهای تاریخی تحلیل و دسته بندی گردیده است. روش کار در این نوشتار توصیفی تحلیلی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مشاهده ای است. درحقیقت یافته های پژوهش حاکی از آن است که برای دستیابی به روشنایی مناسب در فضاهای تاریخی به چهار مرحله مطالعات، طراحی، اجرا، و نگهداری توجه می شود که هر مرحله خود بر اصولی مبتنی است.
MA, Conservation and Restoration, Art University of Isfahan Despite the more than half-a-century long history of scientific conservation and restoration of monuments in Iran, the lighting and illumination of monuments is still missing from the discipline’s curriculum, with few instances of appropriate lighting in historical spaces, and the ones with lighting design using inconsistent, arbitrary methods designed at best by electrical engineers without due care to the value of historical spaces, and with mere provision of light as the only aim. A familiarity with lighting design and mastering the pros and cons of lighting equipment and the right choice in keeping with the historical heritage is of utmost importance. In order to achieve necessary results, a principled approach towards lighting design should be seen as crucial. The question here is one of the principles behind the design and implementation of lighting in historical monuments. The present research adopts a prescriptive approach, using a descriptive-analytic method based on library studies and observations, and based on optics and the structural and spatial characteristics of traditional Iranian architecture. The findings suggest that to achieve appropriate lighting in historic spaces, four stages of study, design, implementation and maintenance need to be considered, each with its own particularities.
(332.5 کیلوبایت)
دانلود مقاله
مشخصات مقاله
احمدي، سپيده. «بررسي تطبيقي نورپردازي درمعماري سنتي و مدرن با تأکيد بر فضاي شهري بازار، نمونة موردي: بازار سنتي تبريز و مجتمع تجاري اسکان تبريز»، در مقالات همايش بينالمللي روشنايي و نورپردازي ايران، شيراز، 1392، ص 1-10. بازيابي شده در تاريخ 14 ارديبهشت، 1395، قابل دسترس در:
http://www.civilica.com/Paper-ILDC01-ILDC01_039.html.
اخوت، آرش. «طرح جامع نورپردازي شهر شيراز روشها، رويکردها، نظرگاهها»، در ماهنامه فنيـ تخصصي دانش نما، ش 181 و 182 (خرداد و تير 1389)، ص 173-181.
ارجمندي، هانيه و محمدمهدي ميرلو و سميه اسدزاده. «نور و رنگ، تأثيرات معنوي و روانشناختي نور و رنگ خانههاي سنتي ايراني بر ساکنان»، در ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت، ش 69 (ديماه 1390)، ص 25-30.
اعتماديفر، سيداحسان. «نقش روشنايي شهري و طراحي نورپردازي در امنيت شهر تهران با تأکيد بر اصول صحيح نورپردازي در مراکز شهري»، در برگزيدة مجموعه مقالات دومين همايش جامعة ايمن شهر تهران، بهکوشش شهرام رفيعيفر، تهران: سازمان فرهنگي هنري شهرداري تهران، مؤسسة نشر شهر، 1388، ص 285-306.
اونز، بنجامين اچ. نور روز در هنر معماري، ترجمة شهرام پورديهيمي و هوري عدل، تهران: نشر نخستين، 1379.
باندو، تاشيهير و نوبايوکي، ياماموتو. «تشديد احساسات انسان با نور غير يکنواخت»، ترجمة اميرحسين هاشمي، در فصلنامة معماري و فرهنگ، ش 35 (بهار 1388)، ص 67-69.
بکراني، مليحه. ارائة راهکارها و الگوهايي در جهت نورپردازي در شب به منظور نشان دادن ارزشهاي مد نظر بنا در روز، نمونة مطالعاتي: مسجد شيخ لطفالله، پاياننامة کارشناسيارشد، دانشگاه هنراصفهان، 1389.
بهادري، حسين. «تناسبها و تجانسهاي نور در سينما و معماري»، در فصلنامه معماري و فرهنگ، ش 35 (بهار 1388)، ص 12-16.
بينگلي، کورکي. برق براي معماران، ترجمة رامين تابان، تهران: نشر يزدا، 1388.
پاکزاد، جهانشاه و الهام سوري. راهنماي نورپردازي مکانهاي شهري، تهران: نشر آرمان شهر، 1391.
تقوايي، مسعود و حميدرضا وارثي و افشين درکي. «بررسي نقش نورپردازي در توسعة گردشگري شهري، مطالعة موردي: شهر اصفهان»، در مطالعات و پژوهشهاي شهري و منطقهاي، ش 8 (بهار 1390)، ص 1-18.
حناچي، پيروز. «جادوي نور در معماري سنتي ايران»، در کنفرانس نور در هنر، معماري و شهرسازي ايران، بنياد معماري انقلاب اسلامي، 1394، ص 38-53.
حيدري، شاهين. معماري و روشنايي، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، 1388.
درياي لعل، بهرنگ و ريحانه حوصلهدار صابر. «نور در معماري»، در نشرية فن و هنر سازمان نظام مهندسي ساختمان گيلان، ش 61 (زمستان 1388)، ص 22-25.
ديباج، موسي. «فضاي نور و معماري نور»، در فصلنامة علمي پژوهشي باغ منظر، ش 3 (بهار و تابستان 1384)، ص 48-50.
سرداري، مازيار و فهيمه معتضديان. «نقش نور در معماري خانههاي سنتي ايران»، در اولين کنگرة بينالمللي افقهاي جديد در معماري و شهرسازي، تهران، دانشکدة هنر و معماري، دانشگاه تربيت مدرس، 1393، قابل دسترس در:
https://www.civilica.com/Paper-HIAP01-HIAP01_501.html
سلطانزاده، حسين. «روشنايي و نورپردازي در معماري»، در فصلنامه معماري و فرهنگ، ش 35 (بهار 1388)، ص 74-79.
سلطاندوست، محمدرضا. تأسيسات برقي براي دانشجويان معماري، تهران: نشر يزدا، 1392.
شهري، محمدحسن. «راهکارهاي اجرايي براي کنترل نور و آلودگي آن در نورپردازي»، در نخستين همايش و نمايشگاه بينالمللي نورپردازي شهري، تهران: سازمان زيباسازي شهر تهران، 1387، ص 128-139.
صفري، مرضيه و غلامرضا کياني و داريوش نوبهاري. «بررسي ويژگيهاي ساختاري بناهاي تاريخي در جهت تأمين روشنايي»، در کنفرانس بينالمللي پژوهشهاي نوين در عمران، معماري، مديريت شهري و محيط زيست، وزارت صنعت، معدن و تجارت، 1396.
صفري، مرضيه. انشاء اصول طراحي سيستمهاي روشنايي در فضاهاي تاريخي، نمونة مطالعاتي: خانة تاريخي داويد، دانشکدة مرمت، پاياننامة کارشناسي ارشد، دانشکدة حفاظت و مرمت، دانشگاه هنر اصفهان، 1395.
طاهباز، منصوره و شهربانو جليليان و فاطمه موسوي و مرضيه کاظمزاده. «تأثير طراحي معماري در بازي نور طبيعي در خانههاي سنتي ايران»، در معماري و شهرسازي آرمانشهر، ش 15 (پاييز و زمستان 1394)، ص 71-81.
علوي طبري، هدي. نورپردازي در معماري منظر، تهران: نشر ثمين، 1389.
غفارزاده، مهرنوش. نور و احياي مناظر شبانه، تهران: آذرخش، 1394.
فلامکي، محمدمنصور. ريشهها و گرايشهاي نظري معماري، تهران: نشر فضا، 1390.
فيلدن، برنارد و يوکا يوکيلتو. «ارزشگذاري به منظور حفاظت»، ترجمة بهرام معلمي، در فصلنامة هفتشهر، ش 12 و 13 (تابستان و پاييز 1382)، ص 17-25.
کارلن، مارک و جيمز بنيا. مباني طراحي نورپردازي، اصول و روشهاي روشنيبخشي معمارانة فضا، ترجمة محمد احمدينژاد، اصفهان: نشر خاک، 1391.
کامياب، جمال. نورپردازي بناهاي تاريخي، تهران: نشر هنر معماري قرن، سازمان زيباسازي شهر تهران، 1392.
کلهر، حسن. مهندسي روشنايي، تهران: شرکت سهامي انتشار، 1385.
گاردنر، کارل و رافائل مولوني. تحولي در استفاده از روشنايي، بازگويي معماري، ترجمة آرلن استپانيان و فاطمه هلفروش، تهران: نشر دانشپرور، شرکت نورپردازان ايده، 1386.
گودرزي، طيبه و ساره ضيايي. «نورپردازي در محوطههاي ميراث جهاني: چرايي، تحليل، اصول و ضوابط»، در سومين همايش و نمايشگاه بينالمللي روشنايي و نورپردازي ايران، تهران: شرکت همايش برنا، 1395، قابل دسترسي در:
https://www.civilica.com/Paper-ILDC03-ILDC03_036.html.
نادري، غلامرضا. «آلودگي نوري و پيامدهاي منفي آن بر حفاظت از تنوع زيستي»، در فصلنامة علمي محيط زيست، ش 52 (1391)، ص 1-7.
نجفي، شهرزاد. «آناليز و بررسي معماري سنتي ايران و نقش نور در آن»، در همايش بين المللي روشنايي و نورپردازي ايران، شيراز، 1392، ص 1-10. بازيابي شده در تاريخ 14 ارديبهشت، 1395، قابل دسترسي در:
http://www.civilica.com/Paper-ILDC01-ILDC01_077.html.
نجيباغلو، گلرو. هندسه و تزيين در معماري اسلامي، ترجمة مهرداد قيومي بيدهندي، تهران: روزنه، 1379.
نعمت گرگاني، امالبنين. «پيشينة نور در معماري و وسايل روشنايي در هنر اسلامي ايران»، در مجلة اثر، ش 35 (تابستان 1382)، ص 316-323.
نورخواه، ندا و عبدالرضا چاريي. «بررسي نورآرايي در گرافيک محيطي شهري (با نگاهي به ايران)»، در فصلنامه تحليليـ پژوهشي نگره، ش 10 (بهار 1388)، ص 93-108.
نيليپور طباطبايي، نازنين و عظيمه مسيبي. «مرمت نرم فضاهاي شهري با نورپردازي مدرن»، در همايش بينالمللي روشنايي و نورپردازي ايران، شيراز، ص 1-10، 1392، بازيابي شده در تاريخ 10 تير 1395، قابل دسترسي در:
http://www.civilica.com/Paper-ILDC01-ILDC01_079.html
Built Heritage. Guidance for Historic Buildings and Conservation Areas, England, 2012, access at: www.waveney.gov.uk/LDF
Desar, L. Library Renovation Marries Historic Elegance with Contemporary Chic, 2016, access at: www.ies.org.
European Commission DG Environment. Report on Energy Efficiency Solutions for Historic Buildings, 2010, access at: http://www.cnie.org/NLE/CRSreports/08Feb/RL33636.pdf
Ghosh, Deepannita. Illuminating the Past: Artificial Lighting in America (1610-1930) and a Guide to Lighting Historic House Museums Athens, Georgia: Master of Historic Preservation, 2004.
de la Paz Gómez, Federico & Pedro Sanhueza & Javier Díaz Castro. Practical Guide for Outdoor Lighting, Spain, UNESCO, 2010, access at: http://www.iac.es/adjuntos/otpc/opcc-otpc_guide.pdf
مسابقات
جوایز
نشریات
