تحلیل ساختار منظر ستایشگاه‌های مهری
An Analysis on Mithraic Temple Landscape Structure
اشتراک گذاری
اشتراک در شبکه های اجتماعی :
گزارش خطا
نگرش بشر به آداب و آیین‌های مذهبی و ارزش و اهمیتی که برای آنها قائل بوده است، به بهترین شکل در معماری و هنر نمود پیدا می‌کند. در ایران باستان یکی از بارزترین و شکوهمندترین مبانی آیینی که فضا را شکل داده، باورهای مهرپرستان بوده است. پرداختن به آثار معماری و منظر ستایشگاه‌های این آیین و مکان برگزاری مراسم این کیش از آن جهت اهمیت دارد که باورها و سمبل‌های میتراییسم با همة پیچیدگی معنایی در راز‌های آن، در هنر و معماری ادوار مختلف ایران و حتی پهنة گسترده‌ای از جهان نمود پیدا کرده است. تمایل وسواس‌گونه به مطالعة ستارگان و علم نجوم از اهم آموزش‌ها در حلقة یاران بود و بر همین اساس عموماً بررسی‌های انجام‌شده دربارة ستایشگاه‌های مهری‌دینان متمرکز بر معماری داخل مهرابه بوده و به محیط و منظر پیرامون آن پرداخته نشده است. هدف این پژوهش بررسی و شناخت منظر ستایشگاه‌های باستانی مهر براساس شواهد و بناهای موجودی است که تا به امروز متعلق به این آیین شناسایی شده‌اند. این تحقیق براساس روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی_تبیینی است. ابتدا با مطالعة شواهد و باورهای آیینی و تحلیل کتب و مقالات موجود و در نهایت با بررسی منظر مهرکده‌ها این نتیجه حاصل شد که علی‌رغم تغییر ساختار بنیادی مهرکده از شکل‌های غاری تا میتراییوم‌های زیرزمینی، به شکل پویا در همة گونه‌های مهرکده‌ها محور اصلی طراحی، منظر شبانه است.
Architecture and art is the best form of emergence of human attitude towards religious rituals and importance such rituals hold. In ancient Persia one of the most significant ritualistic foundations to form the space has been Mithraic beliefs. The importance of architectural design in Mithraic temples is presented in various periods of art and architecture in Iran and other parts of the globe based on the complexity of Mithraic mysteries. The art affected by Mithraism has been transformed in the passage of time into distinct meaning. Although, astrology and studying the heavenly bodies has been a very major issue among the followers, but in general studies on the Mithraic temples always taken place with a focus on interior architectural design of the Mithraeum, and unfortunately the external environment of the temple and natural elements are missing in previous studies. Purpose of presents study is to survey and evaluate the Mithraic temple appearance based on the available documents and buildings identified up to the present day. According to the explanatory-descriptive survey research methods and studying the ritualistic evidences and available papers and articles, and eventually, evaluating the Mithraic temple appearance we got to the conclusion that despite the fundamental structural changes in Mithraic temples from cave temples into underground Mithraeums in various parts of the world and in long periods of time, the general axis of design in Mithraic temples is the nocturnal landscape.
(304.4 کیلوبایت)
دانلود مقاله
مشخصات مقاله
آسموسن، یس پیتر. (1372). آیین میترا. ت: کیکاوس جهانداری. کلک فلسفه، 4 (45): 44-50.
انقطاع، ناصر. (1387). حافظ و کیش مهر. لس‌آنجلس: شرکت کتاب.
اردشیربد، فرامرز. (1342). میترا و میتراییسم. انجمن فرهنگ ایران باستان، 1 (2): 59-94.
پورجعفر، محمدرضا و شهیدی، محمدشریف. (1388). معماری کلیسا. تهران: سیمای دانش.
ثاقب‌فر، مرتضی. (1385). دین مهر در جهان باستان. مجموعه گزارش‌های دومین کنگرة مهرشناسی. تهران: نشر توس.
جوادی، شهره. (1386). اماکن مقدس در ارتباط با آب، کوه و درخت. باغ نظر، 4 (8): 12-22.
جوادی، شهره. (1393). تداوم نشانه‌ها و بقایای معماری مهری قفقاز در کلیساهای ارمنستان و گرجستان. باغ نظر، 11 (31): 33-44.
جوادی، شهره. (1395). پی‌یتا در مسیحیت و گاوکشی مقدس در آیین میترا. هنر و تمدن شرق، 4 (15): 15-20.
جوادی، شهره و نیکویی، علی. (1394). استورة خورشید در هند و ایران. هنر و تمدن شرق، 3 (10): 15-22.
رضی، هاشم. (1381). آیین مهر، میتراییسم. تهران: بهجت.
دادور، ابوالقاسم و برازنده حسینی، مهتاب. (1389). مطالعة تطبیقی آتشکده‌های زرتشتی و استوپاهای بودایی. نقش‌مایه، 3 (6): 7-20.
سلطان‌زاده، حسین و رضایی آشتیانی، سیما. (1390). ساختار فضایی معماری مهرابه‌های اروپا. نقش‌جهان، 1 (1)، 53-80.
شکاری نیری، جواد. (1385). امامزاده معصوم ورجووی مراغه معبد مهرپرستی ایرانی و نشان‌ها در معابد اروپایی. مطالعات ایرانی، 5 (10): 109-125.
شینور، ماتیکان. (1350). پیک میترا. ت: شین پرتو. تهران: مزدا.
عالی‌پور، ایرج. (1374). در ستایش اگنی. چیستا، 13 (117): 155-160.
فروید، زیگموند. (1390). توتم و تابو. ت: ایرج پورباقر. تهران: آسیا.
قدیانی، عباس. (1376). تاریخ ادیان و مذاهب ایران باستان. تهران: انیس.
قدوسی‌فر، سیدهادی. (1391). حکمت خالده و جایگاه طبیعت در جهان‌بینی و معماری معابد ادیان مختلف. باغ نظر، 9 (20): 37-48.
قندگر، جواد. (1384). کاوش‌های باستان‌شناختی قلعة اژدهاک هشترود. مجموعه مقالات همایش بین‌المللی باستان‌شناسی ایران حوزة شمال غرب ایران. تهران: پژوهشکدة باستان‌شناسی.
کاژدان، آ؛ نیکولسکی، ن؛ آبراموویچ، آ؛ ایلین، ژ و فیلیپ اف، آ. (1386). تاریخ جهان باستان. ت: محمد‌باقر مؤمنی، علی همدانی و محمدصادق انصاری. تهران: فردوس.
کومون، فرانس. (1383). آیین پر رمز و راز میترا. ت: هاشم رضی. تهران: بهجت.
محمدی‌فر، یعقوب. (1387). باستان‌شناسی و هنر اشکانی. تهران: سمت.
مقدم، محمد. (1343). مهرابه یا پرستشگاه دین مهر. انجمن فرهنگ ایران باستان، 1 (3): 46-114.
ویدن گرن، مارتین. (1377). دین‌های ایرانی. ت: منوچهر فرهنگ. تهران: آگاهان ایده.
Cumont, F. (1956). The Mysteries of Mithra. New York: Dover.
Panagiotido, O. (2012). From Body to Space and Time: Perceiving space and time in the Mithras Cult. Thessaloniki: Aristole University.
Rice, M. (2004). The Origins of Ancient Egypt 5000-2000 B.C. London: Routledge.
Ulansey, D. (1991). The Origins Of The Mithraic Mysteries. London: Oxford University Press.
Ulansey, D. (2010). Mithras and The Hypercosmic Sun. Rome: L’Erma di Brettschneider.
Vaage, L. (2006). Religious Rivalries in the Early Roman Empire and the Rise of Christianity. Waterloo: Wilfrid Laurier University Press.
Vermaseren, M. J. (1963). Mithras, the Secret God. New York: Barnes & Noble.
Vermaseren, M. J. (1956). Corpus Inscriptionum et Monumentorum Religionis Mithriacae. The Hague: Martinus Nijhoff.
Beck, R. L. (2006). The Religion of the Mithras Cult In The Roman Empire: Mysteries Of The Unconquered Sun. Oxford: Oxford University Press.
Tilley, C. (2004). From Body to Place to Landscape: A Phenomenological Perspective. In: Tilley, C. & Bennett, W. (eds.), Materiality of Stone: Explorations in Landscape Phenomenology. Oxford: Berg.
مسابقات
جوایز
نشریات
