بررسی قابلیت روش تحقیق کیو در شناسایی و اولویتبندی وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی، نمونه ی موردی: روستای جیلانآباد از توابع اصفهان
اعمال انسانها تابع ذهنیت آنها در خصوص یک موضوع است. ارزشها و به تبع آن تصمیمات و اقدامات با تغییر ذهنیت افراد تغییر میکنند. وجوه مؤثر در طرح و ساخت مسکن به شکل یک سری محدودیتها، امکانات، خواستهها، و نیازها در ذهن روستایی تأثیر میگذارد و منجر به تصمیمگیریهای وی در شکل و روش احداث مسکن میشود. بنا بر این ذهنیت از یک طرف برآیند وجوه مؤثر و از طرف دیگر منشأ تصمیمات اجرایی افراد در مورد مسکن است. لازم است تا با کاویدن ذهن افراد، با ماهیت ریشۀ اعمال، به وجوه مؤثر در تشکیل ذهنیت نیز دس یابیم. این ذهنیتها در مناطق مختلف و برای افراد مختلف متفاوت است. خطای معماری و طراحی نیز در بسیاری از موارد، به دلیل عرضۀ راهکارهای مشابه برای افراد بسیاری، بدون توجه به ویژگیها و ذهنیتهای فردی آنها، اتفاق میافتد. این پژوهش با معرفی روش کیو و ویژگیها و مراحل انجام آن، قابلیت استفاده از این روش در شناسایی و اولویتبندی وجوه مؤثر بر طراحی مسکن روستایی را در یک روستای نمونه مورد سنجش قرار داد. روش تحقیق کیو، در کنار سایر تلاشهای معماران برای دسترسی به مکنونات ذهنی کاربران طرح معماری، قابلیتهایی دارد. نتیجه اینکه، با استفاده از روش کیو میتوان میزان اهمیت وجوه مؤثر در طرح مسکن در یک روستا را از زاویۀ ذهن روستاییان مشخص کرد. همچنین ذهنکاوی منجر به استخراج برخی وجوه و دغدغههای ذهنی مؤثر در رفتارهای مرتبط با احداث مسکن مردم یک روستا میشود که توجه به آن نتایج مطلوبی را به دنبال خواهد داشت. تحقیق حاضر بر سنجش قابلیتهای کاربرد روش کیو متمرکز است و هدف در آن کشف نیازهای نمونۀ موردی تحقیق نیست، ولی آنچه در حاشیه و در خصوص نمونۀ مذکور حاصل شد، بیانگر وجود دو عامل مهم در مسکن روستایی روستای جیلانآباد از توابع اصفهان است. گروهی از روستاییان به دنبال سرپناه و حداقلها و خانهای با متراژ کم هستند و با محدودیتهای قانونی درگیرند. در مقابل، گروه دیگر، به دنبال جایگاه اجتماعی و شاخص شدن در روستا، دغدغۀ احداث طبقات بیشتر برای مسکن را دارند و عناصر سمبلیک را برای تعبیه در نمای خانه جستجو میکنند.
(557.6 کیلوبایت) دانلود مقاله
مشخصات مقاله
علیالحسابی، مهران و امین عبدمجیری. «تأثیر روابط فرهنگی اجتماعی بر معماری مسکن روستایی، مطالعۀ موردی: روستاهای ناحیۀ شرق استان خراسان». در مجموعه مقالات اولین کنفرانس بینالمللی سکونتگاههای روستایی: مسکن، و بافت، محور تخصصی: برنامه-ریزی و طراحی مسکن روستایی (جلد دوم): تهران: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، 1389، ص 39-58.
خوشگویانفرد، علیرضا. روششناسی کیو، تهران: مرکز تحقیقات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، 1386.
Brown, S.R. “Q Methodology and Naturalistic Subjectivity”, in B. Midgley & E. Morris (Eds.), Modern Perspectives on J.R. Kantor and Interbehaviorism, Reno, NV: Context Press, 2006, pp. 251-268.
________ . “Q Methodology”, in M.S. Lewis-Beck, A. Bryman, & T.F. Liao (Eds.), The SAGE Encyclopedia of Social Science Research Methods, Thousand Oaks, CA: Sage, Vol. 3, 2004, pp. 887-888.
________ . “The History and Principles of Q Methodology in Psychology and the Social Sciences”, Read at the British Psychological Society symposium on, A Quest for a Science of Subjectivity: The Lifework of William Stephenson, University of London, 1997.
Duenckmann, F. “The Village in the Mind: Applying Q-Methodology to Re-constructing Constructions of Rurality”, in Journal of Rural Studies, No.26 (2010), pp. 284–295.
McKeown, B. & D. Thomas. Q Methodology, Newbury Park, 1988.
Reber BH. & SE. Kaufman & F. Cropp. “Assessing Q-Assessor: A Validation Study of Computer-Based Q Sorts versus Paper Sorts”, in Operant Subjectivity, Vol. 23, No. 4 (2000), pp. 192-209.
Robbins, P. & R. Krueger. “Beyond Bias? The Promise and Limits of Q-Method in Human Geography”, in Professional Geographer, Vol. 52, No. 2 (2000), pp. 636–648.
Robbins, P. “Q Methodology”, in Kempf-Leonard, K. (Ed.), Encyclopedia of Social Measurement, Vol. 3, Amsterdam, 2005.
Van Exel, N. & G. de Graaf. “Q Methodology: A Sneak Preview”, Amsterdam, Boston, Heidelberg, et al, 2005, pp. 209–215.
http://earthnc.com/chartviewer/index.php?ll=32.665092154682675,51.89708344418482&z=16دستیابی در تاریخ 20 آبان 1393
مسابقات
جوایز
نشریات