وضعیت ابنیه ی شهری اصفهان در دوره ی حکومت ظل السلطان
در فتنۀ افغان ها، بسياري از زیرساخت ها و ابنیۀ ارزشمند اصفهان از بین رفت، از سكنه خالي شد و تا نزديك دو قرن پوستۀ فرسوده و آثار معماري و شهرسازي آن رها شده و بي اعتنا باقي ماند. دردورۀ قاجاریه حاكمان اصفهان تا حدود سال 1290 ق یكي پس از ديگري روي كار آمدند و به سرعت كنار رفتند. با آمدن مسعودميرزا ظل السلطان پسر بزرگ ناصرالدين شاه فصلی ديگر گشوده شد. به نظر میرسد، در اوایل اين دوره، در اصفهان هم فعاليت هاي قابل قبول و مثبت رخ داده، به طوری که سرمايه هاي از دست رفتۀ آن احيا و هم ضديت با ابنيۀ كهن، تخریب و فروش مصالح آثار، و مصادرۀ اموال مردمانش تجربه شده است. هدف اين پژوهش نظر و تأملي بر وضعیت ابنيۀ شهر در اين دوره است. دور هاي كه بيش از يك سوم قرن طول كشيد. نتايج حاصل از مطالعات نشان میدهد، در طي هفت سال آغاز حكومت او، وجود و عملكردش، با توجه به شرايط زمان، قابل قبول و مؤثربود. اما، از حدود 1298 ق تا پايان حكومت او در دورۀ ناصري، آثار سوء مدیریت و حاکمیتش بر روند زندگي مردم روستایی و شهری غیر قابل جبران بوده است.
(26.3 مگابایت) دانلود مقالهمشخصات مقاله
آدميت، فريدون. انديشۀ ترقي و حكومت قانون عصر سپهسالار، تهران: خوارزمي، 2536 .
آدميت، فريدون و هما ناطق. افكار اجتماعي، سياسي و اقتصادي دورۀ قاجاريه در آثار منتشر نشده، تهران: آگاه، 2536 .
آيت الله زاده شيرازي، باقر. « مجموعه تاريخي و فرهنگي باغ عمارت مسعوديه »، در مجموعه مقالات دومين كنگرۀ معماري و شهرسازي بم، ج 5.
اعتمادالسلطنه، ميرزامحمدحسن خان. روزنامۀ خاطرات، با مقدمه و فهرست از ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، ۱۳۴۵ .
افضل الملك، غلامحسين. افضل التواريخ، به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدونیان، تهران: نشر تاریخ ایران، ۱۳۶۱ .
-----------------. سفرنامۀ افضل الملك، به كوشش ناصر افشارفر، تهران: مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي، 1380 .
اقبال، عباس. « سيد شفتي »، در مجلۀ يادگار، سال پنجم، ش ۱۰ .
انصاري، هرمز. مقدمه اي بر جامعه شناسي اصفهان، به كوشش احمد جواهري، تهران: انتشارات نقش جهان، 1379 .
ایوري، پيتر. تاریخ معاصر ایران، از تأسيس تا انقراض سلسلۀ قاجاريه، ترجمۀ محمد رفيعي مهرآبادي، تهران: عطائی، 1373 .
بامداد، مهدي. شرح حال رجال ايران، تهران: زوار، 1371 .
بلانت، ويلفرد. اصفهان، مرواريد ايران، ترجمۀ محمدعلي موسوي فريدني، به كوشش محمد احمد ينژاد، اصفهان: نشر خاك، ۱۳۸۴ .
پورنادری، حسین. « بررسی تحلیلی وضعیت ابنیۀ شهری اصفهان در زمان حکومت ظل السلطان »، طرح پژوهشی، دانشگاه هنر اصفهان، تابستان 1386.
پولاك، ادوارد. «سفرنامه ايران و ايرانيان« ، ترجمۀ كيكاووس جهانداري، تهران: خوارزمي، 1368 .
پيرزاده، محمدعلی. سفرنامۀ حاجی پیرزاده، به كوشش حافظ فرمانفرمائيان، تهران: بابك، 1360 .
تحويلدار اصفهاني، ميرزاحسين خان. جغرافياي اصفهان، به كوشش منوچهر ستوده، دانشگاه تهران، 1342 .
تنکابنی، محمد بن سلیمان. قصص العلما، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی، 1383.
جابري انصاري، ميرزاحسن خان. تاريخ اصفهان، تصحيح و تعليق جمشيد مظاهري، تهران: چاپ امير، 1378 .
جكسن، ابراهام ويليامز. سفرنامۀ جکسن، ترجمۀ منوچهر اميري و فريدون بدره اي، تهران: خوارزمي، 1369 .
جناب، ميرسيدعلي. الاصفهان، به كوشش محمدرضا رياضي، تهران: سازمان ميراث فرهنگي كشور، 1376 .
دروويل، گاسپار. سفر در ايران، ترجمۀ منوچهر اعتماد مقدم، تهران: شباویز،1365 .
رجايي، عبدالمهدي. تاريخ اجتماعي اصفهان در عصر ظل السلطان )از نگاه روزنامۀ فرهنگ(، انتشارات دانشگاه اصفهان، 1383 .
سياح، محمدعلی بن محمدرضا، خاطرات حاج سیاح یا دورۀ خوف و وحشت، تهران: امیرکبیر، 1359 .
قباديان، وحيد، سنت و تجدد در عهد ناصرالدين شاه.
كرزن، جرج ناتانیل. ايران و قضيۀ ايران، ترجمۀ غلامعلی وحيد مازندراني، تهران: علمي و فرهنگي، ۱۳۸۰ .
محمدمهدي بن محمدرضا الاصفهاني، نصف جهان في تعريف اصفهان، تصحيح و تحشيه منوچهر ستوده، تهران: اميركبير، 1368 .
مركز اسناد سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي اصفهان.
مسعودميرزا، سرگذشت مسعودي، ج ۱ و 2 و ۳، به اهتمام و تصحيح حسين خديوجم، 1368 .
--------. تاريخ مسعودي، تهران: يساولي )فرهنگسرا(، 1362 .
معلم حبيب آبادي، ميرزامحمدعلي، مكارم الآثار، اصفهان: چاپخانۀ نشاط، 1362.
مهدوي، سيدمصلح الدين، مزارات اصفهان، دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۲ .
نوايي، عبدالحسين، ايران و جهان از قاجاريه تا پايان عهد ناصرالدين شاه، تهران: نشر هما، 1377 .
هنرفر، لطف الله، گنجينۀ آثار تاريخي اصفهان، اصفهان: كتابخانۀ ثقفي، 1350.
مسابقات
جوایز
نشریات