نگاهی به انگاره محله و پيشنهاد يک راهكار

 در قرن گذشته نظریه پردازان شهرسازی توجه زیادی به مفهوم محله داشته اند و بحث های زیادی در این زمینه در گرفته است. آنچه در این مقاله بیشتر مدنظر است، نه صرفا توجه به محله و مفهوم آن، بلكه نوع توجه به الگوی محله در قرن گذشته است كه موجب ناكارآمدی بسیاری از طرح های شهری معاصر شده است. در بسیاری از طرح های شهری مفهوم محله در ابعاد كالبدی و جمعیتی جست و جو می شد، در حالی كه با دقت در محلات قدیمی و ماهیت محلات مسكونی در می یابیم، آنچه موجب شكل گیری محلات می شود نه ابعاد كالبدی و جمعیتی آنها، بلكه مسایلی از قبیل پیوندهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، قومی، اقتصادی یا عواملی از قبیل بستر طبیعی شهر است. تعریف مرزهای خشك و انعطاف پذیر و همچنین بی توجهی به ارتباط محله یا شهر، پایه انتقادات عمده و در مواردی تردیدهای اساسی به نظریه های محله بوده است. دست یابی به سامانه ای منعطف، كه در عین ایجاد روابط محكم و استوار محله را از طریق محورهای روان به سایر نقاط و محله های شهر مرتبط كند، در احیای مفهوم محله در بستر شهرهای امروز موثر خواهد بود. به این ترتیب حق ساكنان برای انتخاب تسهیلات محترم شمرده می شود و به مواردی نظیر دست رسی راحت شهری یا پاسخ به افت و خیز تقاضای خدمات شهری، پاسخ مناسبی خواهد داد. در این مقاله سعی می شود ضمن در نظر گرفتن برخی نظریه های معاصر محله، در جمع بندی كلی، الگویی مناسب برای رفع مشكلات و باز زنده سازی محلات امروز ارایه شود.